Of je nu tuinen wil delen met je buren, of gereedschap of wagens: er komt een moment dat je met je groep delers niet meer verder kan als feitelijke vereniging. Wanneer kies je dan voor een vzw, een coöperatie of een vso? Waarom kiezen sommigen eerder voor een Private Unlimited Company naar Iers recht? In deze presentatie ontdek je de verschillende mogelijkheden, en vind je meer uitleg over waarom de waarden van het coöperatieve model zich zeer goed tot de deeleconomie lenen.

1. Wie sharet wat
en liken we dat?
Symposium over deeleconomie en
coöperatie – 28 juni 2016

2. De coöperatie in de deeleconomie

3. Kennismaken
Peter Bosmans
Directeur
Febecoop
• Promotie coöperatief model
• Adviesverlening
• Coöperatief expertisecentrum

4. Coöperatief
expertisecentrum
Plaats van de coöperatie in de deeleconomie,
juridisch en inhoudelijk?

5. Private
Unlimited
Company
coöperatieve
vennootschap vzw
vennootschap met
sociaal oogmerk feitelijke
vereniging
Naamloze
Vennootschap
Beeld: Plan-C

6. Feitelijke vereniging
Individuen die een gezamenlijk doel
nastreven
Formaliteiten /
Rechtspersoonlijkheid /
Verbintenissen aangaan /
Eigendom verwerven /
Aansprakelijk voor schulden onbeperkt

7. Feitelijke vereniging
Besluit: enkel aangewezen
voor kleinschalige
activiteiten in
deeleconomie zonder
financiële risico’s.

8. Vzw
Verzameling van natuurlijke personen of
rechtspersonen die gezamenlijk een
belangeloos doel nastreven
Formaliteiten X
Rechtspersoonlijkheid X
Verbintenissen aangaan X
Eigendom verwerven X
Aansprakelijk voor schulden /

9. Vzw
Wet van 1921 – Definitie art.1
"De vzw is die,
- welke niet-nijverheids- of
handelszaken drijft
- welke niet tracht een
stoffelijk voordeel aan haar
leden te verschaffen"

10. "geen stoffelijk voordeel"=
 Geen winstuitkering,
scheidingsaandeel of
dividend aan leden
 Winst aanwenden voor
maatschappelijk doel
 Wel jaarrekening
positief afsluiten en
winst overdragen
 Wel kortingen toestaan
Vzw

11. "niet-nijverheids- of
handelszaken"
"Vereniging mag
nevengeschikt winstgevende
activiteiten hebben maar
opbrengst moet besteed
worden aan de realisatie van
het hoofddoel"
 Bv. voetbalkantine:
opbrengsten moeten gaan
naar doel van sportclub
(bv. jeugdwerking)
Toetssteen:
- Is belangrijkste activiteit
economisch/commercieel?
- Juridische procedures – al
dan niet met goede afloop…
Vzw

12. Besluit: goed vehikel voor
deeleconomie als
• de doelstelling
onbaatzuchtig is
• de economische
activiteiten bijkomstig
zijn
• en er geen winststreven
van de leden is
Vzw

13. Wetboek Vennootschappen -
Artikel 1
“Een vennootschap wordt
opgericht door een contract op
grond waarvan twee of meer
personen overeenkomen iets in
gemeenschap te brengen met als
doel één of meer nauwkeurig
omschreven activiteiten uit te
oefenen en met het oogmerk aan
de vennoten een rechtstreeks of
onrechtstreeks
vermogensvoordeel te bezorgen.”
 Winst maken
Naamloze Vennootschap

14. • Startkapitaal: 61.550 € -
volledig volstort
• Aandelen vrij
overdraagbaar (geen
verankering)
• Scheidingsaandeel:
boekwaarde
• Dividenden
• 1 aandeel = 1 stem
(macht van kapitaal)
Naamloze Vennootschap

15. Besluit: ideaal voor
kapitaalsintensieve
activiteiten in de
deeleconomie die veel
(risico)kapitaal nodig
hebben. Maar aandeel-
houders zijn volatiel, vaak
dividendgedreven –
eigenaarschap moeilijker
lokaal te betonneren en
geen democratische
besluitvorming.
Naamloze Vennootschap

16. • Ontstaan in
San Francisco
• Zetel in Ierland
• Vennootschapsbelasting
van 12,5%
• Onbeperkte
aansprakelijkheid
• Geen publicatie-
verplichtingen (statuten,
jaarrekeningen)
Private Unlimited Company

17. Besluit: ideaal als je
• wil genieten van de
voordelen van de open
markt van de EU
• weinig belastingen wil
betalen
• liever niet transparant
werkt
Private Unlimited Company

18. • Historisch en internationaal:
"waardengedreven
ondernemen"
• België: ethisch
gebanaliseerd in Wetboek
Venn.
 Toch kenmerken van
personenvennootschap: "intuitu
personae”
 Tjokvol suppletieve regels
(t.o.v. dwingend recht)
 Zeer grote souplesse
Coöperatieve vennootschap

19. Voorbeelden van souplesse:
• Open/gesloten toegang vennoten
• Verschillende aandelencategorieën
• Beperkte/zeer beperkte overdracht
• Open/gesloten uitgang
• Vage/strenge uitsluitingsprocedures
• Regeling stemrecht AV
• Werking RvB
• Waarde aandeel bij uitstap
Souplesse is voordeel én valkuil!
Coöperatieve vennootschap

20. Voorbeeld van stemrechtregeling in AV
Coöperatieve vennootschap

21. Art. 350 (Wetboek
Vennootschappen)
« veranderlijk aantal vennoten
met veranderlijke inbrengen »
• Soepel in- en uittreden boven
vast kapitaal
• Financieel: ideaal om beroep
te doen op kapitaal van 4 f-en
• Multistakeholdermodel:
verschillende partijen
betrekken (dubbele
hoedanigheid vennoten)
Coöperatieve vennootschap

22. • Kapitaal:
 Vast kapitaal minimum
18.550 €*
 1/3 of 6.200 € volstort (maar
engagement!)
• Aandeel:
 Minstens ¼ volstort (maar
ook engagement!)
* Goede projecten vinden
kapitaal!!!
Coöperatieve vennootschap

23.  Besluit: de cvba is ideaal als
- activiteiten een sterk economische
inslag hebben (cf vzw-wetgeving)
- de inbreng van aandelenkapitaal
nuttig en noodzakelijk is (ipv gift)
- die draait om personen en niet om
kapitaal (cf. »intuitu personae +
vrijheid van scheidingsaandeel)
- je lokaal wil verankeren (cf
beperkte overdracht van aandelen)
- je een vorm van democratisch
beheer wil inbouwen (cf. suppletief
stemrecht)
Coöperatieve vennootschap

24. Vennootschap met sociaal
oogmerk: tussen vzw en
vennootschap
"te commercieel om vzw
te zijn – maar te sociaal
om vennootschap te zijn"
Vso

25. • Vrije keuze van handelsvennootschap
(minimumkapitaal)
• Bedrijfsdoel + sociaal oogmerk
• Beperkt vermogensvoordeel
vennoten: nomimaal uit + beperkt
dividend
• Duidelijke bestemming van winst +
reserves
• Bijzonder verslag over
maatschappelijke doelstellingen
• Participatie van het personeel
• Beperkt stemrecht 1/10 tot 1/20
• Vereffening van de VSO: idem vzw
Vso

26. • Vrije keuze van handelsvennootschap
(minimumkapitaal)
• Bedrijfsdoel + sociaal oogmerk
• Beperkt vermogensvoordeel
vennoten: nomimaal uit + beperkt
dividend
• Duidelijke bestemming van winst +
reserves
• Bijzonder verslag over
maatschappelijke doelstellingen
• Participatie van het personeel
• Beperkt stemrecht 1/10 tot 1/20
• Vereffening van de VSO: idem vzw
Vso

27. Besluit: ideaal als
• je volop wil gaan voor
economische activiteiten
• de sociale doelstellingen
primeren
• je slechts een beperkt of
helemaal geen
vermogensvoordeel aan de
vennoten nastreeft
• je deze principes duurzaam
statutair wil verankeren
Vso

28. Via een economie antwoorden zoeken voor
maatschappelijke problemen
De coöperatie: inhoudelijk
Eerste golf
• Voeding
• Huisvesting
• Gezondheid
Tweede golf
• Werk
• Ecologie
Derde golf
• Mobiliteit
• Gezonde voeding
• Energie

29. De coöperatie: inhoudelijk
Het samen
doen
Het zelf
doen
Het anders
doen
Het beter
doen

30. Anders omgaan met
• rendement: dividendbeperking
• mensen: democratisch ondernemen, dubbele
identiteit “investeerder/gebruiker”
• samenleving: meerwaarde producten/diensten
Van Alaska tot Zambia
7 principes volgens ICA (Internationale
Coöperatieve Alliantie)
Andere economie
= andere principes

31. 1. Vrijwillige toetreding
mensen verenigen zich om economische en
maatschappelijke behoeften te bevredigen
2. Democratische besluitvorming
zeggenschap ligt bij mensen ipv kapitaal
3. Economische betrokkenheid
vennoot heeft actieve relatie met
vennootschap – niet hoofdzakelijk
rendementsgericht
4. Onafhankelijkheid
van overheden/grote externe financiers
7 ICA-principes

32. 5. Permanente vorming
personeel, vennoten, bestuurders leren
levenslang
publieke opinie en overheden sensibiliseren
6. Onderlinge samenwerking
lokale, (inter)nationale samenwerking
7. Verantwoordelijkheid tegenover de
samenleving
positieve invloed op lokale gemeenschap
7 ICA-principes

33. Establish the co-operative model
as central in a collaborative economy
ICA-plan
Participation Sustainability Identity Capital Legal Framework