1. ΣΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ :
ΜΙΑ ΠΡΟΣΑ΢Η ΓΙΑ
΢ΤΝΕΡΓΑ΢ΙΑ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ
ΕΚΦΡΑ΢Η
΢οθία Λάτλοσ
Καθηγήηρια ΠΕ05
Καθηγήηρια – ζύμβοσλος ΕΑΠ
solahlou@ath.forthnet.gr
http://users.sch.gr/solahlou
Αθιέρωμα ζηον ΢. Φρενέ
Πανεπιζηήμιο Πελοποννήζοσ
Σμήμα Εκπαιδεσηικής και Κοινωνικής Πολιηικής

2. ΣΙ ΔΙΝΑΙ ΣΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ»


Οη καζεηέο παξάγνπλ ζε πνιιά αληίηππα κηθξά
βηβιηαξάθηα γηα λα δηαβαζηνύλ από ηνπο ζπκκαζεηέο
ηνπο, ηελ νηθνγέλεηά ηνπο, ηνπο θίινπο ηνπο θαη από
άιιεο νκάδεο ζπλνκήιηθσλ άιισλ ηάμεσλ.
Οη καζεηέο απηελεξγνύλ, εξεπλνύλ θαη αλαθαιύπηνπλ ηε
γλώζε, δεκηνπξγνύλ έλα έξγν πνπ ζα δεκνζηεπηεί - πνπ
απεπζύλεηαη ζε πξαγκαηηθό θνηλό.
Γηα ηνλ Ph. Meirieu (2008) πξόθεηηαη γηα έλα
δεκηνπξγηθό Σρέδην Δξγαζίαο θαη κέζα από απηό « έλαο
καζεηήο κπνξεί πξαγκαηηθά λα ζπκθηιησζεί κε ην ζρνιείν θαη λα κεηώζεη
ηηο αδπλακίεο ηνπ. Τν ζεκαληηθό είλαη λα ζέιεη ν καζεηήο λα πεηύρεη ζε
απηό πνπ θάλεη. »

3. ΣΙ ΔΙΝΑΙ ΣΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ»



Δίλαη κηα δεκηνπξγηθή εξγαζία, ε νπνία :
δίλεη μερσξηζηό λόεκα ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία : νη καζεηέο
καζαίλνπλ κέζα από ηα ίδηα ηνπο ηα έξγα, θαηαλννύλ ηη
καζαίλνπλ θαη γηαηί ην καζαίλνπλ.
αλαπηύζζεη ηηο δεμηόηεηεο ηνπ καζεηή (γλσζηηθέο, θνηλσληθέο θαη
επηθνηλσληαθέο) κε θπζηθό θαη βησκαηηθό ηξόπν
Σύκθσλα κε ηνλ D. Sénore (2008), ην « Μηθξό βηβιίν » « είλαη έλα
καγηθό κέζν γηα λα θηλεηνπνηήζνπκε ηελ ελέξγεηα ησλ καζεηώλ ώζηε λα
θαηαιαβαίλνπλ ην λόεκα απηώλ πνπ καζαίλνπλ ζην ζρνιείν »

4. Ι΢ΣΟΡΙΚΟ ΣΟΤ ΜΙΚΡΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ
2001: δξάζε Petits livres (Μηθξά βηβιηαξάθηα) ζην
ζρνιείν Garcia Lorca de Vaulx-en-Velin (Rhône)
 2007: βξαβείν εθπαηδεπηηθήο θαηλνηνκίαο από ηελ
Ligue de l’enseignement ηεο Γαιιίαο
 Καηλνηνκία: ε ηζηνζειίδα http://petitslivres.free.fr
«éditions Célestines»

lepetitlivre.free.fr

5. Ι΢ΣΟΡΙΚΟ ΣΟΤ ΜΙΚΡΟΤ ΒΙΒΛΙΟΤ
Η δξάζε Petits livres νθείιεη πνιιά ζην ICEM (Institut
coopératif de l’école moderne -Pédagogie Freinet)
 Σηεξίδεηαη ζηηο παηδαγσγηθέο αξρέο ηνπ κνληέξλνπ
ζρνιείνπ ζύκθσλα κε ηνλ Célestin Freinet, δειαδή :
 πξνάγεη ηε κάζεζε κέζσ εκπεηξίαο θαη δξάζεο
(βησκαηηθή κάζεζε)
 θαιιηεξγεί ηελ ειεύζεξε έθθξαζε ησλ καζεηώλ
 εληζρύεη ην πλεύκα ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ην θίλεηξν γηα
κάζεζε
 αλαπηύζζεη θξηηηθό πλεύκα ζηνπο καζεηέο θαη
δεκνθξαηηθό θιίκα ζηελ ηάμε θαη ζην ζρνιείν.


6. ΓΙΑΣΙ ΠΡΟΣΔΙΝΟΤΜΔ ΣΟ «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ» ΢ΣΟ
ΜΑΘΗΜΑ ΣΗ΢ ΓΛΩ΢΢Α΢
Γηα λα αλαπηύμνπκε ηελ ειεύζεξε έθθξαζε, ηε
θαληαζία θαη ηε δεκηνπξγηθόηεηα ησλ καζεηώλ
 Γηα λα θαιιηεξγήζνπκε ην πλεύκα ζπλεξγαζίαο ρσξίο
αληαγσληζκό
 Γηα λα αλαπηύμνπκε ηηο δεμηόηεηεο ηεο γξαθήο θαη ηεο
αλάγλσζεο κέζα ζε πξαγκαηηθή πεξίζηαζε επηθνηλσλίαο
 Γηα λα δώζνπκε έλα πξαγκαηηθό θίλεηξν γηα ηε ρξήζε
ηεο γιώζζαο
 Γηαηί ε γιώζζα εδώ εθπιεξώλεη ηνλ πξαγκαηηθό ηεο
ζθνπό : ηελ έθθξαζε θαη ηελ επηθνηλσλία


7. ΜΙΑ ΔΜΠΔΙΡΙΑ ΢Δ ΣΑΞΗ ΓΗΜΟΣΙΚΟΤ
΢ΥΟΛΔΙΟΤ
Γξάζε ζηα πιαίζηα ελόο παηδαγσγηθνύ πξόηδεθη ζην
κάζεκα ηεο μέλεο γιώζζαο (γαιιηθά) “Valeurs
humaines - amitié, solidarité, responsabilité”
 ΢πλεξγαζία κέζσ Ίληεξλεη αλάκεζα ζε δπν ηάμεηο
γαιιηθώλ :
• 2ν Γ.Σ. Λαπξίνπ
• Γ.Σ. Πηζθνθέθαινπ ζηε Κξήηε
• Τάμε : Δ’ ηάμε Γεκνηηθνύ
• Ηιηθία καζεηώλ : 10-11 εηώλ
• Δπίπεδν ζηε μέλε γιώζζα : αξράξηνη (Α1).


8. Οη ζηόρνη καο
Να δήζνπλ νη καζεηέο ην κάζεκα ζαλ εκπεηξία θη όρη ζαλ
ππνρξέσζε ή θαηαλαγθαζκό
 Να λνηώζνπλ ηε ραξά ηεο έθθξαζεο θαη ηεο δεκηνπξγίαο
 Να αλαθαιύςνπλ αμίεο, παξαδόζεηο θαη πνιηηηζκνύο θαη λα
αλαπηύμνπλ δηαπνιηηηζκηθή ζπλείδεζε
 Να ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε γιώζζα σο κέζν έθθξαζεο θαη
επηθνηλσλίαο (ζηε ρξεζηηθή θαη θνηλσληνγισζζηθή ηεο
δηάζηαζε)
 Να αλαπηύμνπλ λέεο ζηξαηεγηθέο κάζεζεο :
γλσζηηθέο, κεηαγλσζηηθέο, θνηλσληθν-ζπλαηζζεκαηηθέο (βι.
O’Malley & Chamot, 1990)


9. ΢ηάδηα εθαξκνγήο ηεο δξάζεο «Μηθξό Βηβιίν»
(1)
Σπδήηεζε γηα ηε δξάζε, εθδήισζε ελδηαθέξνληνο από
ηνπο καζεηέο
 Δπηινγή ησλ ζεκάησλ αηνκηθά θαη από νκάδεο 2 ή 3
καζεηώλ
 Σπλεξγαζία ζηηο νκάδεο γηα ηε ζύληαμε θεηκέλσλ θαη ηε
δεκηνπξγία ζρεδίσλ θαη εηθνλνγξάθεζεο
 Πιεθηξνιόγεζε ησλ θεηκέλσλ ζηνλ ππνινγηζηή θαη
ζθαλάξηζκα ησλ ζρεδίσλ (Ma famille)
 Γεκνζίεπζε ησλ κηθξώλ βηβιίσλ


10. Μηθξό βηβιίν «Mes valeurs» (Οη αμίεο κνπ)

11. Μηθξό βηβιίν «Ma famille» (Η νηθνγέλεηά κνπ)

12. ΢ηάδηα εθαξκνγήο ηεο δξάζεο «Μηθξό Βηβιίν»
(2)
Καηαζθεπή ησλ βηβιίσλ : δηπιώλνπκε 3 θνξέο θαη
θόβνπκε κε ςαιίδη
 Αλάγλσζε ζηελ ηάμε από ηηο νκάδεο
 Αληαιιαγή ησλ βηβιίσλ κε ηνπο καζεηέο από ηελ Κξήηε
 Αλάγλσζε ζηελ ηάμε, ζρνιηαζκόο θαη ζπδήηεζε
 Αληίηππα γηα όινπο ηνπο καζεηέο θαη
 Έθζεζε ησλ βηβιίσλ ζηελ ηάμε θαη ζηε βηβιηνζήθε ηνπ
ζρνιείνπ.


13. ΜΑΘΗΣΔ΢ ΚΑΙ ΓΑ΢ΚΑΛΟ΢
Μαζεηέο


Γίλνληαη δεκηνπξγνί, κηθξνί
ζπγγξαθείο, θαιιηηέρλεο…
Μνηξάδνληαη ξόινπο όπσο :
ππεύζπλνο ηνπ ππνινγηζηή,
θσηνγξάθνο, ζπληνληζηήο
αλάγλσζεο…
Γάζθαινο



Δκςπρώλεη ηνπο καζεηέο
θαη ελζαξξύλεη ηελ
απηνλόκεζε ησλ νκάδσλ
Σέβεηαη θαη ελζαξξύλεη ηελ
θάζε ζπκκεηνρή Βνεζάεη
όπνπ ππάξρνπλ δπζθνιίεο
Κεξδίδεη ην ζεβαζκό θαη
ηελ αγάπε ησλ καζεηώλ ηνπ
ράξε ζην ελδηαθέξνλ θαη
ηελ εκπηζηνζύλε πνπ ηνπο
δείρλεη.

14. Πξνϋπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο δξάζεο







Πξνώζεζε ηεο δηαζεκαηηθόηεηαο θαη ησλ βησκαηηθώλ
δξάζεσλ ζην ζρνιείν
Τερλνινγηθόο εμνπιηζκόο θαη Φξήζε δηαδηθηύνπ
Καηάιιεια ινγηζκηθά πξνγξάκκαηα ζε Η/Υ
Δθπαηδεπηηθνί επηκνξθσκέλνη ζηηο ΤΠΔ θαη αλνηρηνί ζε
λέεο κεζόδνπο
Πξόζβαζε ησλ καζεηώλ ζην εξγαζηήξην Πιεξνθνξηθήο
Σπλεξγαζία ζπλαδέιθσλ δηαθνξεηηθώλ αληηθεηκέλσλ
Σπλεξγαζία ηεο εθάζηνηε δηεύζπλζεο ηνπ ζρνιείνπ

15. Σεηξά ζαο!
Δπηζθεθηείηε ηελ ηζηνζειίδα Éditions Célestines
 Δηνηκάζηε ηα Μηθξά βηβιηαξάθηα θαη δεκνζηεύζηε
 Αθνινπζήζηε ηελ ηερληθή γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ
βηβιίσλ pliage
 Αληαιιάμηε θαη δηαβάζηε!

lepetitlivre.free.fr

16. Απόςεηο θαη ζηάζεηο καζεηώλ θαη
δαζθάισλ
Οη καζεηέο δήισζαλ όηη ε εξγαζία γηα ηε
δεκηνπξγία ησλ κηθξώλ βηβιίσλ έθαλε ην κάζεκα
πην ελδηαθέξνλ θαη επράξηζην. Τνπο άξεζε ηδηαίηεξα
ε ζπλεξγαζία κεηαμύ ηνπο θαη ε αληαιιαγή θαη
δξάζε κε ηελ άιιε ηάμε. Τνπο άξεζε πνιύ πνπ
είδαλ δεκνζηεπκέλα ηα κηθξά ηνπο βηβιία.
 Σύκθσλα κε ηηο δαζθάιεο (Σνθία Λάρινπ θαη Αλί
Τεξδηάλ – θαζεγήηξηεο γαιιηθήο γιώζζαο), νη
καζεηέο ζπκκεηείραλ ζηε δξάζε κε ελζνπζηαζκό.
Μέζα από ηελ εξγαζία ηνπο γηα ηε δεκηνπξγία ησλ
κηθξώλ βηβιίσλ, αλέπηπμαλ ζεκαληηθό θίλεηξν γηα
επηθνηλσλία θαη πνηθίιεο γεληθέο θαη εηδηθέο
γισζζηθέο δεμηόηεηεο.


17. Κξηηηθή αλάιπζε ηεο δξάζεο
ΜΠΣ «Εηδίθεπζε θαζεγεηώλ Γαιιηθήο γιώζζαο» ΕΑΠ,
2013
Η δξάζε «Μηθξά βηβιία» :
 εληάζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο δηαθνξνπνηεκέλεο παηδαγσγηθήο
(ζε επίπεδν ζηόρσλ θαη δεμηνηήησλ, κέζσλ θαη πιηθώλ, κεζόδσλ εξγαζίαο θαη
ηύπσλ αμηνιόγεζεο)

αθνινπζεί ηηο αξρέο ηεο παηδαγσγηθήο Freinet, όπσο:

ζεβαζκόο ζηελ ειεύζεξε έθθξαζε, ηηο επηινγέο θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ
καζεηώλ (ηα παηδηά δηαιέγνπλ ηα ζέκαηα ησλ κηθξώλ βηβιίσλ, γξάθνπλ γηα ηελ
νηθνγέλεηα θαη ηα αγαπεκέλα ηνπο δσάθηα…, δσγξαθίδνπλ , εθθξάδνληαη κε
καληηλάδεο…, ρξεζηκνπνηνύλ ηηο Νέεο Τερλνινγίεο

κάζεζε κέζσ ηεο εκπεηξίαο (κε ηε κέζνδν ηεο δνθηκήο θαη ηνπ ιάζνπο γηα ηε
ζύληαμε ησλ κηθξώλ βηβιίσλ θαη ηε δεκνζίεπζή ηνπο)

ζπλεξγαζία (ηα παηδηά αλαιακβάλνπλ ξόινπο θαη επζύλεο γηα ηε δεκηνπξγία ελόο
έξγνπ κε ζέκα ηε θηιία, ηελ ππεπζπλόηεηα, ηελ αιιειεγγύε, ηελ εηξήλε…) θαη

επηθνηλσλία κε άιιν ζρνιείν

θίλεηξν γηα κάζεζε (νη καζεηέο καζαίλνπλ γηαηί απηό πνπ θάλνπλ ηνπο
επραξηζηεί, έρεη λόεκα γη’απηνύο, ην λα κνηξαζηνύλ ηηο εκπεηξίεο ηνπο θαη λα
αληαιιάμνπλ ηα έξγα ηνπο κε άιια ζπλνκήιηθα παηδηά)

18. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ










Abdallah-Pretceille, M., 2004, L'éducation interculturelle, Paris, PUF
Allociné, Nicostratos le pélican, synopsis. Disponible sur :
http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=185164.html
Bordallo, I., Ginestet, J-P., 1993, Pour une pédagogie du projet, Paris, Hachette.
Huber, M., 2005, Apprendre en projets, Lyon, Chronique Sociale.
Dupuis, M., avril 2008, « Mini-livres, méga-aventure », Le Monde de l’éducation
Go J., Go N., mai 2010, « Approche complexe d’une éducation aux Langues vivantes à l’école
primaire », revue des Cahiers Pédagogiques, hors série numérique sur l’enseignement des Langues
vivantes
ICEM, 2002, La pédagogie Freinet, des principes, des pratiques , Ed. ICEM n°31. Disponible sur :
http://www.icem-pedagogie-freinet.org .
Kahn, S., 2010, Pédagogie différenciée, éditions De Boeck
Mangenot, F., Louveau, E., 2006, Internet et la classe de langue, Ed. CLE International, Paris
Μαηζαγγνύξαο, Η., 2002, «Γηεπηζηεµνληθόηεηα, δηαζεµαηηθόηεηα θαη εληαηνπνίεζε ζηα λέα
Πξνγξάµµαηα Σπνπδώλ: Τξόπνο νξγάλσζεο ηεο ζρνιηθήο γλώζεο». Δπηζεώξεζε Δθπαηδεπηηθώλ
Θεµάησλ, Νν 7, 19-36, Αζήλα: Παηδαγσγηθό Ιλζηηηνύην

19. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ









Meirieu Ph., 2001, Célestin Freinet, Comment susciter le désir d’apprendre ?
L'éducation en questions, PEMF. Livre, DVD, Mosaïque Films – France 5.
Meirieu Ph. (interviewé), février 2008, « T’as une idée pour transformer l’école? »,
Les clés de l’actualité Junior, no 597.
O'Malley, J.M. & Chamot, 1990, Learning Strategies in Second Language
Acquisition, Cambridge, Cambridge University Press.
Perrenoud, Philippe. 1999. Apprendre à l’école à travers des projets : pourquoi ?
comment?
http://www.unige.ch/fapse/SSE/teachers/perrenoud/php_main/php_1999/1999_17.ht
ml
Puren, Christian. 2002. Perspectives actionnelles et perspectives culturelles en
didactique des langues : vers une perspective co-actionnelle-co-culturelle. Les
Langues modernes no 3/2002, 55-71.
Przesmycki, Halina. 1991. Pédagogie différenciée. Paris : Hachette.
Sénore, Dominique. 2008. Des romans d’école font école et sens, revue des Cahiers
Pédagogiques no 463.
Παηδαγσγηθό Ιλζηηηνύην, 2011, Μείζων Πρόγραμμα
Επιμόρφωσης.http://www.epimorfosi.edu.gr/images/stories/ebookepimorfotes/gallika/7.%20GALLIKA.pdf.
Παηδαγσγηθό Ιλζηηηνύην, 2011, Πξόγξακκα Σπνπδώλ, Ξέλεο Γιώζζεο.
http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps /Ξέλεο Γιώζζεο/ΠΣ Ξέλσλ
Γισζζώλ.pdf.

20. Υξήζηκνη ζύλδεζκνη
http://www.icem-pedagogie-freinet.org
 http://www.laligue.org/
 http://petitslivres.free.fr/
 Virtual e-class community
