Actuaris Lenneke Roodenburg van Syntrus Achmea geeft tijdens de Summercourse voor klanten op 29 augustus 2013 een actueel overzicht van de consultatie over het nieuwe pensioencontract.

1. Actualiteiten
Consultatie en verder
Lenneke Roodenburg, ALM & Actuarieel Advies

2. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 2
Actualiteiten, consultatie en verder
Consultatiedocument
• Kernpunten
• Wat vinden wij ervan?
• Een alternatieve oplossing…
Hoe nu verder?
Ervaringen tot nu toe

3. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 3
Consultatiedocument
29 augustus 2013

4. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 4
Wet invoering reële ambitieovereenkomst
Doel van het voorontwerp wet:
• Introductie reëel pensioencontract
• Verbeteren FTK voor nominale contracten
• Mogelijk maken van invaren in nieuwe contract

5. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 5
Wet invoering reële ambitieovereenkomst
Doel van de consultatie:
“Informeren van de samenleving en deze samenleving in
staat stellen om te reageren.”
Er wordt reactie gevraagd op twee onderdelen:
1. Voorontwerp van de wet;
2. De in de oplegbrief aan de Tweede Kamer geschetste
aanvulling op het nominale contract.

6. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 6
Achtergrond bij het wetsvoorstel
Financiële crisis toont kwetsbaarheid huidige stelsel aan
• Aanbevelingen Commissies Frijns en Goudswaard
• Zekerheid van 97,5% wordt niet gehaald
Pensioen
Akkoord
Uitwerkings-
Memo-
randum
Hoofdlijnen
Nota
Consultatie
Wet
Juni 2010 Juni 2011 Mei 2012 Juli 2013

7. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 7
Twee contracten: nominaal en reëel
Gemeenschappelijke elementen
• Beleidsdekkingsgraad:
gemiddelde over 12 maanden
• Ultimate forward rate: wordt
structureel ingevoerd
• LAM: optioneel voor nominale
contract
• Haalbaarheidstoets: vooraf
geformuleerde ambitie moet met
de financiële opzet realistisch
zijn
• Prudent Person: nadere
uitwerking

8. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 8
Aanpassing in het nominale FTK
Zwaardere eisen aan voorwaardelijke indexatie
• Niet méér indexeren dan aan vermogen voor toekomstige
indexatie beschikbaar
Kostendekkende premie
• Geen demping meer op verwacht rendement of gemiddelde
rentes
• Demping door premie maximaal drie jaar vast te stellen
• Aanpassing direct of geleidelijk in drie jaar
• Blijft inclusief solvabiliteitsopslag voor het vereiste vermogen

9. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 9
Aanpassing in het nominale FTK (2)
Hoger vereist eigen vermogen
• Zekerheidsmaat van 97,5% blijft gehandhaafd
• Wel toepassing hogere financiële schokken en introductie
nieuwe schokken
• Gemiddeld 5%-punt hoger volgens DNB
In “hoge mate compleet” contract
• Beleidsplan wordt verplicht
• Moet een ex-ante herstelplan bevatten

10. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 10
Introductie reële contract
Discontovoet
• Risicovrije marktrente met UFR
• Indexatieafslag (onafhankelijk van indexatieambitie!)
• Risico-opslag (onafhankelijk van beleggingsmix, wel afhankelijk
van bestand)
Kostendekkende premie
• Inclusief toekomstige indexatie
• Geen demping meer op verwacht rendement of gemiddelde
rentes
• Demping door premie maximaal vijf jaar vast te stellen
• Aanpassing direct of geleidelijk in vijf jaar
• Inclusief solvabiliteitsopslag voor het vereiste vermogen van 1%
van de technische voorziening

11. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 11
Discontovoeten nominaal en reëel
-3,0%
-2,0%
-1,0%
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
1 11 21 31 41 51 61 71 81 91
Risicovrije rente met UFR
Risico-opslag
Indexatieafslag
Reele rentecurve

12. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 12
Introductie reële contract (2)
AFS
• Spreidingsperiode minimaal drie jaar, maximaal tien
• In- of exclusief LAM
• Open of gesloten
• Afhankelijk van deelnemersbestand
• Egalisatiereserve
Risicotoets
• Beoordeling of feitelijke beleggingsbeleid spoort met
strategische kaders
• Enkele malen per jaar

13. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 13
Wat vinden wij ervan?
29 augustus 2013

14. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 14
Positieve onderdelen
• Introductie reële contract
• Behoud solidariteit, verplichtstelling en collectiviteit
• Mogelijkheid tot invaren
• Invoering LAM in beide contracten mogelijk
• Vergroting stabiliteit door introductie beleidsdekkingsgraad
• Meer duidelijkheid over risicodeling vooraf
• Meer helderheid over prudent person voor toezichthouder en
fondsen

15. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 15
Echter ook nog grote zorgen…
De beleggingsspagaat blijft in het nominale contract met
indexatieambitie
• Spanning tussen nominale zekerheid en aan koopkracht
gerelateerde ambitie blijft of wordt nog versterkt
• Werkt procyclisch: buffers worden opgebouwd in slechte tijden
Onvoldoende keuzevrijheid in het reële contract
• Minimaal prijsinflatie: is dat haalbaar bij invaren?
• Alle rechten voorwaardelijk
Voldoende stabiliteit in de kostendekkende premie?
• Spreidingstijd 3 tot 5 jaar geeft wel enige stabiliteit
• Echter toch afhankelijk van dagkoersen
• Bij invoering geen geleidelijke aanpassing?

16. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 16
Echter ook nog grote zorgen…
Dekkingsgraad in reële contract afhankelijk van nominale rente
• Prikkel tot nominaal afdekken terwijl de ambitie reëel is
• Hoogte UFR, inflatieafslag en risico-opslag niet af te dekken
(politiek risico)
Nog steeds veel onduidelijk (waaronder lagere wetgeving),
waardoor nog geen definitief besluit mogelijk is
• Haalbaarheidstoets
• Invulling prudent person
• Invulling toekomstige indexatie in nominale contract
Beschikbare tijd voor sociale partners en pensioenfondsen

17. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 17
Oplegbrief aan de Tweede Kamer
Staatssecretaris Klijnsma:
“
”
…

18. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 18
Een alternatieve oplossing…
29 augustus 2013

19. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 19
Eén FTK voor alle soorten contracten
Sociale partners moeten vrij zijn om de pensioenregeling met
hun indexatieambitie en vastere elementen vorm te geven
Ambitie
Welk deel van de uitkeringen is voorwaardelijk?
Zekerheid
Welk deel van de uitkeringen worden met 97,5% zekerheid
nagekomen?
Nog maar één FTK en sterke vermindering beleggingsspagaat

20. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 20
Discontovoet
De geborgde uitkeringen worden contant gemaakt met de
nominale marktrente discontovoet (inclusief UFR)
De ambitie-uitkeringen worden, voor zover deze boven de
‘geborgde uitkeringen’ uitkomen, contant gemaakt met de
nominale marktrentediscontovoet (inclusief UFR) plus de
risico-opslag
0,0%
1,0%
2,0%
3,0%
4,0%
5,0%
6,0%
1 11 21 31 41 51 61 71 81 91
Risicovrije rente met UFR
Risicovrije rente met UFR en
risico-opslag

21. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 21
Sturing
Alle ambitie-uitkeringen gefinancierd:
• Alles uitkeren zoals geambieerd
• Eventueel extra geven of premiekorting
Alle geborgde uitkeringen gefinancierd,
maar niet de volledige ambitie-
uitkeringen:
• Korten op ambitie
De geborgde uitkeringen niet volledige
gefinancierd
• Korten op ambitie
• Indien aanvullend nodig om binnen 10
jaar op vereiste niveau van de
geborgde uitkeringen te komen en
andere middelen niet aanwezig zijn:
korten op geborgde uitkeringen

22. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 22
Hoe nu verder?
29 augustus 2013

23. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 23
Hoe nu verder…?

24. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 24
Uit de gids
Overzicht van wie moet
beslissen: sociale partners,
werkgevers of bestuur
Schematisch stappenplan voor
overgang naar een nieuw
pensioencontract

25. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 25
Ervaringen tot nu toe
29 augustus 2013

26. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 26
Premies
Fonds 1 Fonds 2
Opbouwpercentage 1,75% 1,75%
Rentehedge als % van de verplichtingen 60% 100%
Huidig vereist eigen vermogen (VEV) 11,3% 12,4%
Nieuw VEV nominaal 15,8% 14,8%
Nieuw VEV reëel 1,0% 1,0%
Opslag voor kosten 2,0% 2,0%
Huidige gedempte rente 4,0% 4,0%
Gedempte premie 16,3% 14,1%
KDP huidige kader 22,0% 19,7%
KDP nieuw nominaal 22,7% 19,9%
KDP nieuw reeel 24,2% 22,1%

27. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 27
Dekkingsgraad

28. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 28
Vaker korten in reële kader

29. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 29
Maar met kleinere omvang

30. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 30
Generatie-effecten
Van huidig FTK
Naar nieuw nominaal FTK
•Gunstig voor jongeren
•Ongunstig voor ouderen
•Effecten beperkt
Door minder snel indexeren
en hogere buffers is er tijd om
meer vermogen op te bouwen,
waarvan de jongere generatie
(geboren na 1970) profiteert

31. Augustus 2013Actualiteiten, de consultatie en verder Pagina 31
Generatie-effecten
Van huidig FTK
Naar nieuw reëel FTK
•Gunstig voor ouderen
•Ongunstig voor jongeren
•Gunstig voor toekomst
•Effecten groter dan nominaal
Ouderen profiteren van eerder
indexeren en 10 jaar spreiden
van aanvangstekort. Jongeren
krijgen het aanvangstekort
volledig doorberekend. Voor
de toekomst is alles op orde.