ekonomiks

1. EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Ikalawang Markahan
Ikapitong Linggo

2. Balik ARAL

3. Takdang Aralin
Pagbuo ng Pangunahing Pag-unawa

4. Ipaliwanag ang Pangunahing Pag-unawa
at sagutin ang kasunod na Pangunahing
Tanong.
Sa pamamagitan ng paggawa at
nakapagpapamalas ang tao ng kanyang
kakayahang makagawa ng mga bagay na
kapaki-pakinabang ng magdudulot ng
kabutihang pansarili at panlahat. Ang
kakayahang gumawa nang buong husay at
tapat ay salik sa pagpapakatao at pagtulong
sa kapwa at lipunanag kinabibilangan.
Bakit mahalaga ang paggawa sa lipunan?

5. Pagnilayan at bigyang-kahulugan.
“Ang hangarin at paraan ng
pagsasagawa ng mga mamamayan ay
nakaapekto sa lipunang
kinabibilangan.”
- Anonymous

6. Maikling Pagsusulit

7. A. PANUTO:Sa iyong sagutang
papel, kopyahin at sagutan ang
Gawain. Kilalanin kung ang mga
nakasaad ay nagtataguyod ng
dignidad ng tao sa paglilingkod.
Lagyan ng hugis puso ( ) ang
bilang na nagpapakuta nito.

8. 1. Nag-overtime sa trabaho si Lovie
sapagkat nais niyang matapos ang mga
deadline bago ang itinakdang oras.
2. Inuna ni Yugin ang paglalaro ng online
games bago niya ginawa ang inutos na
gawaing bahay ng kaniyang ina.
3. Bilang guro ay ibinibigay ni Jaypee ang
lahat ng kaniyang magagawa upang
matulungan na maunawaan ng
kaniyang mga mag-aaral ang kanilang
aralin.

9. 4. Dahil hindi ganoon kalaki ang suweldo
bilang janitor, si Mang Ben ay madalas
magpahinga sa trabaho dahilan upang
siya ay laging sitahin ng kaniyang
manager.
5. Bagamat pagod na sa trabaho si Leila
bilang nurse ng isang ospital ay
sinisikap pa rin niyang na maalagaan
ang kaniyang mga pasyente sa abot ng
kaniyang makakaya.

10. B. PANUTO: Basahin at
unawain ang mga tanong at piliin
ang angkop na sagot.

11. 1. Alin ang
nagpapakita ng higit
na malalim na moral
na kahalagahan ng
paggawa?

12. A. Ang paggawa ay daan
upang mapaunlad ang mga
kasanayan.
B. Ang paggawa ay
maaring pagmulan ng
kaligayan at kayamanan.

13. C. Ang paggawa ay paraan
upang matugunan ang mga
sariling pangangailangan.
D. Ang paggawa ay
tungkulin upang
makapagsilbi sa kapwa at
pamayanan

14. 2. Ang sumusunod ay
paglalarawan tungkol
sa paggawa maliban
sa:

15. A. Anumang gawaing
makatao ay nararapat sa
tao bilang anak ng Diyos.
B. Isang gawain ng tao na
palagiang isinasagawa nang
may pakikipagtulungan sa
kaniyang kapwa.

16. C. Resulta ng pagkilos ng
tao na may layuning
makatugon sa
pangangailangan ng
kapuwa.
D. Isang gawain ng tao na
nangangailangan ng
orilihinalidad, pagkukusa at
pagkamalikhain.

17. 3. Ang de-kalidad na
serbisyo at produkto
mula sa paggawa ay
malaking ambag sa
pag-angat ng

18. A. Ekonomiya
B. Ekonomiya at kultura
C. Ekonomiya at
teknolohiya.
D. Ekonomiya, kultura at
teknolohiya

19. 4. Ang tao ay
gumagawa upang kitain
ang salapi na kaniyang
kailangan upang
matugunan ang
kaniyang pangunahing
pangangailangan. Alin
sa mga pahayag ang
tama?

20. A. Likas sa tao na unahing
tugunan ang kaniyang
pangunahing
pangangailangan.
B. Hindi mabibili ng tao
ang kaniyang
pangangailangan kung wala
siyang pera.

21. C. Hindi nararapat na pera
ang maging layunin sa
paggawa.
D. Mas mahalagang isipin
na matugunan ang
pangangailangan ng
kapuwa bago ang sarili.

22. 5. Ano ang nagging
epekto sa pagiging
produktibo ng tao sa
paggawa ng pag-unlad
ng agham at
teknolohiya?

23. A. Hindi nagkakaroon ng
pagkakataon ang tao na
magamit ang kaniyang
pagkamalikhain.
B. Mas nababawasan ang
halaga ng isang produkto
dahil hindi ito nahawakan
ng tao.

24. C. Nagkakaroon ng
katuwang ang tao sa
mabilis na paglikha ng
maraming produkto.
D. Nagbabago na ang
kahulugan ng tunay na
paggawa.

25. 6. Ang paggawa ay
para sa tao at hindi
ang tao para sa
paggawa. Ito ay
nangangahulugang:

26. A. Hindi kasangkapan ang
tao na kinakailangan para
magpayaman ang paggawa
bagkus kailangan ang
paggawa upang makamit
ang kaniyang kaganapan.

27. B. Hindi kailangan ang tao
para mapagyaman ang
paggawa bagkus kailangan
siya upang mapagyaman
ang mga kasangkapan na
kinakailangan sa
pagpapayaman ng
paggawa.

28. C. Ang tao ang gagamit ng
lahat ng mga nilikha na
bunga ng paggawa ngunit
hindi dapat na iasa lamang
niya ang kaniyang pag-iral
sa mga produktong nilikha
para sa kaniya ng kaniyang
kapuwa.

29. D. Kapuwa tao rin niya ang
gagamit ng lahat ng mga
nilikha bunga ng paggawa
kung kaya ibinubuhos niya
ang lahat ng kaniyang
pagod at pagkamalikhain
upang makagawa ng isang
makabuluhang produkto.

30. 7. Alin ang hindi
nagpapakita ng
panlipunang
dimensiyon ng
paggawa?

31. A. Magsakripisyo sa gawain
sa ikatatahimik ng loob.
B. Kumita ng salapi para sa
mga pangangailangan.
C. Maipamalas ng tao ang
kanyang husay at talent
D. Maitaguyod ang
kabuhayan ng pamilya.

32. 8. Sino sa mga
sumusunod ang
nagpapahiwatig na
ang paggawa ay
makatutulong upang
maiangat ang kultura
ng lipunan?

33. A. Si Rodrigo ay mahirap
lamang, kaya siya ay
nakipagtulungan sa mga
maykaya at ipinagpaliban
muna ang pakikipangkat sa
mga mahihirap.

34. B. Si Wena ay magaling
kumanta at nananalo siya
sa mga patimpalak sa pag-
awit ng mga kantang
Koreano at Hapon.

35. C. Si Danny ay tumulong
sa pagdisenyo ng mga
malalaking paso na
ipinagbibili sa mga
malalaking hotel sa
Pilipinas at sa ibang bansa.

36. D. Ang tiyahin ni Lory ay
magaling magsalita ng
Ingles nang dumating mula
sa Amerika at hindi hirap
siyang magsalita sa
katutubong wika.

37. 9. Alin sa sumusunod
na sitwasyon ang
nagpapakita ng tunay
na gumagawa maliban
sa isa.

38. A. Si Mang Joel ay matagal na
Karpintero, nakilala na siya sa
kanilang komunidad dahil sa
kaniyang pulidong trabaho. Hindi
lamang siya umaasa sa disenyo
ng arkitekto o inhinyero kundi
nagbibigay din siya ng mungkahi
sa mga ito kung paano mas
mapapatibay at mapapaganda ang
pagkakagawa ng isang bahay.

39. B. Si Henry ay isang
kilalang pintor. Ang
kaniyang panahon ay
kaniyang inilalaan sa loob
ng isang silid para sa
buong maghapong
pagtatapos ng isang obra.

40. C. Si Renato ay isang batang
nagpupunta sa mga bahay
upang kumolekta ng mga
basura. Umaasa lamah siya sa
kaunting barya na ibibigay ng
kaniyang mga kapitbahay
upang may maupambaon sa
paaralan dahil gusto niyang
makapagtapos.

41. D. Mula pagkabata, si Anthony
ay napilitang tumira sa isang
malaking pabrika bilang
trabahador. Iniwan na siya na
kaniyang mga magulang sa
lugar na ito dahil mayroong
siyang naiwang utang at hindi
nabayaran. Bilang kapalit, si
Anthony ay magtatarabaho ng
ilang taon.

42. 10. Saan nakikita ang
tunay na halaga ng
paggawa?

43. A. Sa proseso na
pinagdaanan bago malikha
ang isang produkto.
B. Sa kalidad ng produkto
na nilikha ng tao

44. C. Sa haba ng panahon na
ginugol upang malikha ang
isang produkto.
D. Sa katotohanan na ang
gumawa o lumikha ng
produkto ay tao.

45. Key to Correction
A. 1. B.1. D 6. A
2. 2. B 7. A
3. 3. D 8. C
4. 4. A 9. D
5. 5. C 10. D

47. Pakikilahok at
Bolunterismo
Inihanda ni:
Gng. Angellou J. Barrett

48. Inaasahan na sa pagtatapos ng araling ito ay:
a) naiuugnay mo ang kahalagahan ng pakikilahok at
bolunterismo sa pag-unlad ng mamamayan at lipunan; b)
nakapagsusuri ka ng kuwentong-buhay ng mga taong
inilaan ang malaking bahagi ng kanilang buhay para sa
pagboboluntaryo, halimbawa, Efren Peñaflorida,
greenpeace volunteers, atbp.;

49. Inaasahan na sa pagtatapos ng araling ito ay:
c) napatutunayan mo na:
c.1) ang pakikilahok at bolunterismo ng bawat mamamayan
sa mga gawaing pampamayanan, panlipunan, batay sa
kaniyang sining, kakayahan, at papel sa lipunan, ay
makatutulong sa pagkamit ng kabutihang
panlahat,
c.2) bilang obligasyong likas sa dignidad ng tao, ang
pakikilahok ay nakakamit sa pagtulong o paggawa sa mga
aspekto kung saan mayroon siyang personal na
pananagutan;
d) nakalalahok sa isang proyekto o gawain sa barangay o
mga sektor na may partikular na pangangailangan,
halimbawa, mga batang may kapansanan o mga
matatandang walang kumakalinga.

50. Gawain 1
Unawain ang awitin. Kung alam mo ang awitin,
maari mo itong awitin. Sagutan ang sumunod na
mga tanong. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Mga Tanong:
1. Ano ang susi sa mabilis na pag-usad kung ang
bansa ay dumaranas ng pagkalugmok?
2. Papaano ipinakikita sa awitin ang pagbangon ng
mga Pilipino kapag nakararanas ng mga sakuna?
3. Mahalaga ba ang pakikilahok at pagdadamayan
sa tuwing may problemang kinakaharap? Bakit?

52. Naging kabahagi ka na ba ng
kawanggawa upang abutin ang
mga naapektuhan ng
kalamidad?
Dumalo ka na ba sa mga
pagpupulong ng mga kabataan
sa inyong lugar?

55. “Ang buhay ng tao ay panlipunan.
Hindi ka nabubuhay para sa iyong
sarili lamang. Kailangan mo ang
iyong kapwa at kailangan ka rin
ng iyong kapwa.”
-Manuel Dy.

56. Paano ko naman ito
sisimulan?
Ano-ano kaya ang dapat
kong gawin para matugunan
ko ang pangangailangan ng
aking pamayanan?
Ano-ano ba ang dapat kong
malaman?

57. Mga Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang kahulugan ng pakikilahok at
bolunterismo?
2. Magbigay ng mga Samahan na maaring
makilahok ang isang kabataang tulad mo?
3. Ang ang K-PSEP?
4. Ilahad at ilarawan ang bisyon, misyon at
layunin nito?
5. Ano- ano ang iyong matatamasa kung ikaw
ay nagbobolunterismo?
6. Ano-ano ang mga bagay na dapat tandan at
isagawa kapag nagnanais magbolunterismo?
7. Ano-ano ang mga paraan upang
mapaglingkuran ang kapwa at Bansa?

59. https://jamboard.google.com/d/1FSo1XWAhavZUEs6y
0HhR0G1ri1fTIMrw3xFJz6QX3s8/edit?usp=sharing

60. PAKIKILAHOK

61. Ito ay isang
responsibilidad na
ibinigay sa tao upang
kaniyang gampanan ng
may kasiglahan tungo
sa kaayusan ng
nakararami.

62. Bakit nga ba ito mahalaga?

63. ⮚Maisagawa ang mga
tungkulin na makagpupuno
sa mga pangangailangan
ng pamayanan.

64. ⮚Maging kabahagi ng
isang adhikain na
kinakikitaan ng sama-
samang paggawa.

65. ⮚Makatulong sa
pagpapalaganap ng
kabutihan na naibabahagi
ang sarili sa kapwa.

66. “ Ang pakikilahok ay
makakamit lamang
kung kinikilala ng tao
ang kaniyang
pananagutan.”

67. Ang pakikilahok ay
isang tungkulin kailangan nating
gampanan, sapagkat kung ito
ay hindi natin isasagawa ay
mayroong mawawala sa atin.
Dahil ito ay
nagbibigay ng kabuluhan sa
pakikitungo natin sa ating
lipunan at para sa kabutihang
panlahat.

68. Mga antas ng
pakikilahok ayon kay
Sherry Arnsteinis :

69. ✔ IMPORMASYON

70. ⮚Ito ay ang pakikibahagi ng
tao sa pagsasabi ng mga
detalye na nakuha mula sa
isang grupo na sinasamahan.

71. ✔ KONSULTASYON

72. ⮚Ito ay ang paghingi ng iba
pang opinyon mula sa iba.
Mahalaga na sa pakikibahagi
mo ay isaalang-alang ang
kaisipan ng iba.

73. ✔Sama-samang
pagpapasiya

74. ⮚Mahalagang bahagi ng
pakikilahok ang kaisahan ng
desisyon ng mga kasama
upang mas magkaroon ng
pagsang-ayon ng nakararami.

75. ✔Sama-samang
pagkilos

76. ⮚Malakas ang puwersa kung
ang lahat ay kaisa sa
pagsasagawa ng gawain. Kahit
gaano kahirap kung
nagkakapait bisig ay
mapagtatagumpayan ang mga
gawain.

77. ✔PAGSUPORTA

78. ⮚Nakapagpapalakas ng loob kung
may mga taong nagpapalakas ng
iyong loob at nakahandang
magtaguyod sa adhikain ng
grupo. Hindi matatawaran ang
pagkilos kahit na may kakulangan
kung alam mong may mga
nakahandang umagapay sa iyo sa
lahat ng panahon.

79. Ang pakikilahok ay
maipapakita sa
pamamagitan ng:

80. ✔Paggalang sa
makatarungang batas

81. ✔ Pagsisikap na maging
masigasig sa tungkulin tulad
ng pagtataguyod ng maayos
na pamilya at pagiging tapat
sa gawain

82. Ang halimbawa ng
pakikilahok ng dahil
lamang sa pansariling
interes o layunin:

83. • Mga tao na naglilingkod o
tumutulong dahil mayroon
silang kailangan o mayroon
silang hinihintay na kapalit.

84. • Mga tao na ginagawa
lamang ito bilang pampalipas
ng oras.

85. • Mga tao na kung nakuha na
nila ang kanilang nais o
pakay ay humihinto na sa
kanilang ginagawa.

86. Sa mga kadahilanang ito
nawawala ang tunay na diwa
ng pakikilahok at napapalitan
ito ng pansariling interes
lamang.

87. BOLUNTERISMO

88. ❑Ito ay ang paggawa
na bukas sa loob at
hindi napipilitan
lamang. Isa ito sa
mga paraan ng
nagpapakita ng
malasakit sa kapwa.

89. ❑ Ito ay pagbibigay ng
sarili na hindi
naghahangad ng
anumang kapalit.

90. ❑Ito ay marami ring
katawagan tulad ng
Bayanihan, Damayan,
Kawanggawa,
Bahaginan.

91. Mga kabutihang
naidudulot ng
pagsasagawa ng
bolunterismo:

92. • Nagbibigay ito ng
kagalakan sa taong
gumagawa.

93. • Napauunlad ang kaniyang
sarili.

94. • Nagiging bahagi ng
kaayusan at kabutihan ng
pamayanan.

95. • Nakapagbubuo ng
uganayan sa kapwa.

96. • Mas nauunawaan ang
sarili at ang kapwa.

97. Ang paglilingkod sa iba ay
dapat na kinapapalooban
ng buong pusong
pagbibigay ng (3T):

98. Oras / Panahon (Time)
●Ang Panahon ay mahalaga
sapagkat kapag ito ay lumipas
hindi na ito maibabalik.
“ Hangga’t maaga ay gamitin
mo ang iyong panahon ng
buong husay sa pakikilahok at
pagbobolunterismo para sa
iyong lipunan”

99. Kakayahan / Talento (Talent)
⚫Ang bawat isa ay may
talentong bigay ng Diyos
upang maibahagi sa iba. Iba-
ibang talento ng bawat isa.
“Talentong ibinigay ay
gamitin , upang magapanan
ang iyong tungkulin”

100. Kayamanan (Treasure)
⚫Maaring ang unang sasabihin ng
iba ay wala akong pera, mahirap
lang kami, wala akong
maitutulong ngunit sa
pagbibigay hindi tinitingnan ang
laki nito sapagkat gaano man ito
kaliit ang mahalaga ay kusa
mong ibinigay ito ng buong para
sa nangangailangan.

101. Mula sa 3 T’s na ito
makikita natin na ang
pakikilahok at bolunterismo
ay dapat ginagawa nang
buong husay kasama ang
puso at nang may
pananagutan para makamit
ang kabutihang panlahat.

102. Masayang matuto sa mga aralin, tama ba?
Sapagkat ikaw ay nagpapalago nito sa iba’t ibang
aspeto ng buhay.
Nawa sa pagkaunawa mo sa mga konsepto ay
makagagawa ka ng sariling pagpapakahulugan
dito.

103. Magtungo sa ating Google
Classroom at sagutan ang Google
Form na naka-Assign na Gawain
para sa aralin ngaung linggong ito.
MARAMING SALAMAT SA INYONG PAKIKINIG!
INGAT PALAGI!