Alle kinderen hebben het recht zich zo goed mogelijk te ontwikkelen en het maximale uit hun talenten te halen. Opvoeding en onderwijs leggen hiervoor de basis. Professionele leerkrachten in een modern onderwijssysteem zijn daarvoor nodig. Maar ook een goed partnerschap tussen ouders en scholen tijdens de gehele schoolloopbaan van kinderen. Wat kunnen we leren van Steven Covey?

1. OHTWIKKeLIHG
DE ZE /E ^EGE
AAR EFFECTI /ITEIT
Volgens Stephen Covey, de Amerikaanse auteur van de bestseller De
zeven eigenschappen van effectief leiderschap, begint optimale me-dezeggenschap
bij jezelf. In dit boek geeft hij de nodige richtlijnen
om jezelf en de mr effectiever te laten functioneren.
ovey schreef zijn boek oorspron-kelijk
voor leidinggevenden. De
gehanteerde principes zijn ech-ter
goed toepasbaar in situaties waarin
personen moeten samenwerken. De the-orie
is bovendien gemakkelijk bruikbaar
voor het ontwikkelen van een zogenoemd
'persoonlijk leiderschap' van volwasse-nen,
maar ook, zij het speelser, van leer-lingen.
Openbare basisschool Atlantis in
Amersfoort is de eerste Nederiandse
school die op proefvolgens het door Co-vey
ontwikkelde programma 'The leader
in me' werkt. De school hanteert de ze-ven
gewoonten in het onderwijs aan hun
leerlingen. Dit heeft volgens de mede-werkers
en de directie niet aUeen effect
op de interacties tussen bestuur, directie,
personeel, ouders en leerlingen, maar ook
op de leerprestaties en de sociaal-emotio-nele
ontwikkeling van de leerlingen.
Veranderen
Veranderen begint volgens Covey met
een overwinning op jezelf en je omgeving
door gewoonten te doorbreken die veran-kerd
zijn in je wortels.Wat zijn die zeven
gewoonten en hoe pas je ze toepassen op
medezeggenschap?
1. Wees proactief
Neem het roer in eigen handen. Kies je
eigen gedrag en wees daar verantwoorde-lijk
voor. Je bepaalt zelfhoe je in de mr
funcrioneert. Neem initiatief en houd je
bezig met zaken die je kunt beinvloeden:
. Geef de mr een gezicht. Zet telefoon-nummers
en e-mailadressen van de mr-leden
op de website van de school, in de
schoolkrant en/of op het prikbord.
. Focus op communicatie.Verbeterhet
contact van de mr met de achterban, het
management en het bestuur.
. Maak een eigen agenda. Wacht niet op
voorstellen van het bevoegd gezag.
2. Begin met het einde voor ogen
Wat is voor de mr echt belangrijk? Vol-gens
Covey zijn we geneigd onsleven
grotendeels te vullen met onbelangrijke
zaken, waardoor we aan wat echt telt
nauwelijks toekomen. Vandaar de op-dracht
te begianen met het einde voor
ogen. Denk na over waar je heen wilt met
de mr. Ontwikkel een helder beeld en
omschrijfmissie en doelen.
. Introduceer een positieve groepscul-tuur:
hoe je vormgeeft aan een gezamen-lijke
inzet, hoe ieder zip steentje bij-draagt
met aaadacht voor de diversiteit
onder personeel, ouders en leeriingen.
. Leg het accent op positieve resultaten:
hoe je optimaal wUt functioneren en hoe
je gebruikmaakt van de kwaliteiten van
de leden. De glans van een goed functio-nerende
mr straalt af op alle betrokkenen.
. Stel een doelverklaring op. Bepaal sa-men
wat de rol en de funcde van de mr
is. Hoe wil je dat anderen de mr zien?
3. Belangrijke zaken eerst
Veel tijd gaat op aan onbelangrijke, niet
dringende zaken, waardoor belangrijke
zaken blijven liggen. Als je weet wat je
wilt bereiken, zorg dan dat de belangrijke
zaken bovenaan je agenda staan.
.Werk effectief. Houd het gekozen doel
voor ogen. Benadruk het doel en het ge-meenschappelijk
belang van een gesprek
of een mr-vergadering. Probeer de ge-stelde
doelen te verwerkelijken.
.Werk efficient. Verricht de activiteiten
tegen de laagste mogelijke kosten.
.Werk eerlijk. Ga op een evenwichtige
wijze om met de belangen van de betrok-kenen.
Stel tijdens mr-bijeenkomsten ge-richte
vragen en ga daar dieper op in.
Geef aan wat je van elkaar verwacht.
. Richt je op beleid, niet op uitvoering.
4. Denk in termen van 'win-win'
Je doel bereiken lukt het best als je ook
het belang van de ander in het oog
houdt. Langdurige goede relaties bestaan
bij de grade van wederzijds voordeel.
Streefdus naar 'win-win-simaties'.We-derzijdse
afhankelijkheid, echte samen-working,
ontstaat als je niet denkt in ter-men
van concurrenue, maar van samen
10 MR magazine, nummer 5, mei 2011

2. Leader'n],'^ De boom van de
sr^hafpenshere ^.^_ zeven gewoonten
.^r~^.
EK f 6ffiT U T OM 60EP ^ ;' i (
tfODR JEZS.F TE ZOR6EH <,." ^-- .r-^
,y.KV ~'-,;^'':^''^'^
J'f Ilv^..^^
STEEL PAN 60EO
S^MEWMeTAHPSiet),
Ccwwnte 6 E.^-
^
^
^,.iX,lt1.i'w.'*^"*'*»
'*»1*;«1»,.' <" '
aeaiw MET JE^ELF ''" ^^y .-^-^^ "-^
winnen. Concurrentie hoort thuis in de
markt, zegt Covey, niet binnen scholen,
inspraakorganen of gezinnen.
. Focus op de menselijke relatie en zie
elkaar niet als concurrent.
. Investeer. Zoek toenadering als je het
niet helemaal eens bent met de opvattin-gen
van de ander. Dat vraagt een investe-ring
van beide kanten. Je doet dat in het
belang van de school en de leeriingen.
.Werk samen met het bevoegd gezag.
Streef bij meningsverschillen naar een
open en zakelijke manier van overleggen.
Dat resulteert in optimale oplossingen en
relatie blijft goed. Dus niet vechten, ont-lopen,
toegeven of onderhandelen.
5. Eerst begrijpen, dan begrepen
warden
Volgens Covey is het geheim van effec-tieve
communicatie en medezeggea-schap:
je oordeel opschorten en niet toe-geven
aan je neiging snel je eigen mening
te geven of met een half oor te luisteren.
.
"~
^
, ^
^'
ir.'ff'lAj'tir,,;;
'/f.
-"1/<-.
^<?^
Y
Aandacht en onbevooroordeeld luisteren
zijn de eerste stap op weg naar werkelijk
begrip. Als we elkaar werkelijk begrijpen,
warden we creadever in het oplossen van
gezamenlijke problemen. Communiceer
als mr-leden met elkaar over wederzijdse
verwachtingen en hoe je aankijkt tegen
elkaars rollen. Hetzelfde geldt voor de
communicatie met het bevoegd gezag.
6.Werk synergetisch
Waar personen creatief samenwerken en
het beste van zichzelf geven in een sfeer
van vertrouwen en waardering, ontstaat
synergie. Dan is het effect van de samen-working
groter dan elk van de partijen
afzonderlijk kan bereiken. Waardeer de
onderlinge verschillen die er (altijd) zijn
en gebruik ze om tot betere resultaten te
komen. Onderzoek nieuwe mogelijkhe-den
die voordeel kunnen opleveren voor
alle betrokken partijen. De volgende aan-pak
is doorgaans effectief:
. Check bereidheid.Wees bereid een be-tere
oplossing te zoeken dan wat perso-neel
en ouders in gedachten hadden.
. Reflecteer op de verschillende stand-punten.
Herhaal het standpunt van de
ander tot hij tevreden is en geef dan je
eigen standpunt.
. Bedenk nieuwe ideeen., stel ze voor en
verfijn ze. Blijf volhouden om nog beter
wederzijds begrip te bereiken.
7. Houd de zaag scherp
Deze gewoonte is gebaseerd op de vol-gende
anekdote. Een man loopt door het
bos en ziet een houtvester die een boom
om zaagt, maar het schiet niet op. 'Waar-om
scherp je de zaag niet aan', vraagt de
man. Daar heb ik geen tijd voor/ zegt de
ander, 'Ik moet nog veel teveel zagen'.
Als je de zes gewoonten onder de knie
hebt, zorg dan dat je ze niet vergeet zodat
je ze steeds opnieuw blijft toepassen.
Pleeg onderhoud op je belangrijkste in-strument:
jezelf.Voor de mr-leden bete-kent
dit investeren in groepstrainingen,
omdat de opbrengst bestaat uit (groeps)
. binding, gedeelde motivatie en duidelijk
gezamenlijk geformuleerde ambities.
MR magazine, nummer 5, mei 2011 11