Deze presentatie is gebaseerd op een lezing van Ron Fry, gehouden in Hasselt, februari 2014. Ik heb ze gemaakt in het kader van het transitietraject, dat gepland wordt in het kader van LeuvenKlimaatNeutraal 2030. Doel is erop te wijzen dat een ingewikkeld transitietraject, ondernomen met een zeer divers samengesteld deelnemerspubliek, niet zomaar kan "gepland" en "geïmplementeerd" worden. Er is een andere attitude nodig.
Veranderen in complexe systemen / van linksonder naar rechtsboven
1. Hoge
diversiteit,
veel verschil
Veranderen in complexe systemen? – de paradox van LEADING CHANGE
Lage diversiteit,
weinig verschil
Gebaseerd op
werk van Ron
Fry & Ralph
Stacey
Beheersen en verbeteren
van de STATUS QUO
Co-creëren van
TRANSFORMATIE
Zekerheid, duidelijkheid, stabiliteit Hoge onzekerheid
2. Hoge
diversiteit,
veel verschil
Lage diversiteit,
weinig verschil
de paradox van LEADING CHANGE
Gebaseerd op
werk van Ron
Fry & Ralph
Stacey
•procedures
•prestatiemanagement
•meten (is weten)
•management van
middelen en risico's
•mensen
interageren/reageren in
systemen
•meer informatiestromen
•uitdagen van gewoontes en
veronderstellingen
•meer verbondenheid
•meer diversiteit
•minder machtsverschillen
•aanwezigheid
Zekerheid, duidelijkheid, stabiliteit Hoge onzekerheid
3. In een klassiek (mechanistisch?) model
van verandermanagement
is leiderschap objectief en gescheiden van “de
werkvloer”
Veranderingen
in processen
en structuren
mensen die zich
anders gedragen
en betere
resultaten halen
Blauwdrukken, plannen, schema’s
De organisatie als een goed geoliede machine
leiden tot
4. Maar zo werkt het niet
Als je organisaties bekijkt als complexe sociale
processen
Veranderingen
in processen
en structuren
mensen die zich
anders gedragen
en betere
resultaten halen
Blauwdrukken, plannen, schema’s
De organisatie als een goed geoliede machine
leiden tot
5. Maar zo werkt het niet
Als je organisaties bekijkt als complexe sociale
processen
• is conversatie de core business
• is de leider “in charge”, maar niet “in control”
• organiseren de deelnemers aan processen zichzelf
• komen oplossingen te voorschijn - in de processen
(emergence)
• is de interactie gelokaliseerd: “the present interaction
matters most” - Fry
6. In een sociaal model van
verandermanagement (“going on
together”)
is leiderschap in essentie relationeel
Mensen die zich
anders gedragen
en andere
resultaten
voorleggen
Blauwdrukken, plannen, schema’s
veranderingen in
processen en
structuren
Samenwerking en co-creatie
leiden tot
7. “The meaning of the gesture is in the
response”
• Je kent de oplossingen niet vooraf
• Je werkt niet volgens plan
• Je stelt een daad – je krijgt respons – je
reageert ….. Improvisatie is altijd nodig
• Respons kan je niet sturen, hoogstens
beïnvloeden
• Gedeelde betekenissen ontstaan pas in
dialoog / conversatie
8. Hoge
diversiteit,
veel verschil
Lage diversiteit,
weinig verschil
Een veranderende taal, van naamwoorden naar werkwoorden
Gebaseerd op
werk van Ron
Fry & Ralph
Stacey
• Het systeem
• De verandering
• De leider
• De organisatie
• Het project
• Het plan / de blauwdruk….
• Het onderzoek
• Organiseren
• Veranderen
• Leiden
• Ontwerpen
• Plannen
• Onderzoeken
Zekerheid, duidelijkheid, stabiliteit Hoge onzekerheid
9. Hoge
diversiteit,
veel verschil
Lage diversiteit,
weinig verschil
De paradox van “leading change”
Gebaseerd op
werk van Ron
Fry & Ralph
Stacey
DE STATUS QUO MANAGEN EN
VERBETEREN
• Neigt naar bureaucratie
• Neigt naar controle en sturing
TRANSFORMATIE CREËREN
• Complex
• Vluchtig
• Meerzinnig
• Snel
• Divers
Zekerheid, duidelijkheid, stabiliteit Hoge onzekerheid
10. Samengevat
• Een organisatie is geen apart “ding”, je zit er zelf in
• Conversatie is het kernpoces van organiseren
• De toekomst komt te voorschijn uit intenties, besluiten
en acties in het heden
• Oorzakelijke verbanden zijn complex, niet lineair, niet
voorspelbaar
• Leiders zijn verantwoordelijk, maar niet “in control”
• Complexiteit bestaat: we kunnen ze niet uitwissen of
wegwensen
11. En wat doet dan de “leider”?
• Echte verandering komt er door te werken in informele
processen ipv formeel “change management”.
• Controle is een illusie; accepteer onvoorspelbaarheid:
“Give up the need to be right”.
• Conversation is the only game in town
• Objectiviteit bestaat niet: niemand heeft voor altijd gelijk
• Alle mogelijkheden “regelen” of voorzien houdt innovatie
tegen
• Onbedoelde consequenties zijn normaal en onvermijdelijk
12. Enkele gevolgen hiervan:
• Generalisaties (waarden, strategie) werken
alleen als ze gelokaliseerd worden (dwz ter
plekke in de praktijk gebracht – levend
gemaakt)
• Best practices zijn nutteloos: niets werkt ooit
2x op dezelfde manier
• 1000 objectieve metingen kunnen de waarde
van het geheel niet weergeven
• Hoogdringendheid is een valstrik
13. Praktisch
• Laat conversaties plaatsvinden over grenzen heen (van
bv. niveau’s of afdelingen)
• Verduidelijk wat je ziet als strategische prioriteiten en
hindernissen
• Waardeer verschillen in visie en daag normering uit
• Moedig mensen aan regels te overtreden om nieuwe
dingen uit te testen
• Speel in informele processen: doe mee, spreek mee,
geef anderen een podium
• Hou de paradox van stabiliteit en
innovatie/vernieuwing in de gaten