Scheepsrampen op de Waddenzee deel1

"De vis wordt duur betaald"
Scheepsrampen vissersvloot
Waddenzee
Hans Zijlstra
Noordelijk Scheepvaartmuseum, Groningen
zondag 16 februari 2020

Rampzaligheid der dingen
2
Noordelijk Scheevaartmuseum, februari
2020
Hans Zijlstra, www.zijlvaart.com
• Introductie
– Slachtoffers op Nederlandse vissersschepen
– Wrakkenkaarten
• Scheepsrampen Waddenzee
– Ramp Moddergat en andere plaatsen 1883
– Gerben Basteleur
– Ramp Wierum 1893
• Vissersvrouwen
• Nasleep Ramp Moddergat
– Familienaam Post
– Historische beelden Moddergat
– Aan de vissers heeft het niet gelegen, Reddingsstation Moddergat
• Hedendaags sentiment en vloot
• Zoektocht schepen Moddergat (Stg Maritieme Archeologie, Wiersma)

Slachtoffers NL vissersschepen
3
2020
• Tussen 1860 en 1976 verdronken maar liefst
– 776 vissers uit Scheveningen,
– 719 uit IJmuiden,
– 427 uit Vlaardingen,
– 261 uit Katwijk,
– 187 uit Maassluis,
– 121 uit Middelharnis,
– 118 uit Urk en
– 109 uit Westdongeradeel (=WL).
– Totaal dus minstens 2718 slachtoffers
• H.A.H. Boelmans Kranenburg en J.P. van de Voort, Een zee te hoog. Scheepsrampen bij de Nederlandse Zeevisserij 1860-
1976 (Bussum, 1979); R. IJbema, De ramp van Moddergat (z.p., 1973 2de druk), I.Dragt (bijgewerkte versie 2008).

4
2020

H.W. Mesdag, Scheveningen, 1894
5
2020

Wrakkenkaarten
6
2020

Scheepsrampen Waddenzee
7
2020
• Vernietiging koopvaardijvloot op Het Vlie in 1666 of Lutine 1799, Malmö
en Tartar: Zweeds&Noors schip, 1928, Ameland. Maar geen vissers!
• Slachtoffers zeemijnen WO1, 1918: WL19, Willem Sybes vd Zee & Makke
Post. Artikel in De Sneuper 130, Cees Bangma.
• Individuele vissersschepen: 26 november 1825 verging er een Wierumer
vissersschip bij het Pinkegat, tussen Schiermonnikoog en Ameland. Vijf
mannen verdronken: Einte Jans vd Zee en zoon Jan, Sybe Jans Jongeling,
Sape Engels Streeksma, Jan Ages Visser. Familie van latere slachtoffers
Ramp Moddergat 1883 en Wierum 1893!

Paesens/Ameland, 1762
8
• 50 vissers uit Paesens en Ameland kwamen om
• 10 zee-snikken, 4 van Paesens en 6 van Ameland

Ramp Moddergat, 5/6 maart 1883
9
• 83 vissers uit Moddergat onder Nes en Paesens kwamen om
• 22 schepen, met 109 mannen en jongens aan boord voeren uit
• 17 vergane schepen, vooral door grondzeeën
• Gerben Basteleur ‘enige’ overlevende; eerst met oom
• 66 weduwen en 115 kinderen bleven zonder enige vorm van inkomen achter
• Monument op dijk sinds 1958, 75 jaar na dato
• Permanente tentoonstelling in Museum Moddergat: Fiskershúske
• Visser (24x), Post (7x), Basteleur (5x), de Vries (5x), de Haan (5x), Buurmans
(5x), Koudenburg (5x), Groen (4x), van der Zee (4x), Lei (3x)

Paesens-Moddergat nu
10
2020

Ramp 1883 was nog groter
11
2020
• In die nacht verdronken 121 Nederlandse vissers aan de Nederlandse
kusten
• Ook 26 uit Urk (8 schepen), 3 bij Den Helder en 9 uit Zoutkamp (op ZK 10,
16 en 17).
Herdenkingsbank Zoutkamp

Gerben Basteleur, WL2,
Nooitgedacht
12
2020
• Viste broer Jan op tijdens eerste tocht na ramp
• Relaas opgetekend in 1899
• Overlijdt in 1904 aan ‘pijn op de borst’, 52 jaar
• Van oorsprong Franse familie? (overlevering St Malo)
• Huwde in 1879 Aaltje Holwerda
• Wonen vanaf 1882 aan Oere 14

Ramp van Wierum 1893
13
2020
• 13 van 17 schepen vergaan
• 22 vissers omgekomen
• Monument op dijk sinds 1968, ook 75 jaar na dato
• Elk jaar bloemen op 1 december
• Schipper Pieter Akkerman in 1 dag kaal en grijze baard
• Van der Bos, Jongeling, Vonk, Kamma, Logterman, Vaderloos, Smit, Visser,
Dijkstra, Bosgra, Gosma, De Vries, Van der Zee, Hiemstra, Prins

Vissersvrouwen
14
2020
• Zelfstandig
• Dolsters: pieren steken
• Hadden de broek aan
• Wereldtentoonstelling 1883
London, 1898 Amsterdam
• Beugvisserij
• Schelvis en kabeljauw

Wad bij Wierum, 1905
15
2020

Nasleep Ramp van Moddergat
16
2020
• Inzamelingsactie (geen soc.voorz.) nationaal comité niet-vissers, haalde
ƒ135.000 op, een bedrag dat zeer behoedzaam werd uitgegeven (kwaad
bloed?)
• Laatste uitbetaling aan weduwen werd in 1926 gedaan.
• Gratis medische zorg dokter Piet de Jager, Ternaard
• Vissers naar haringloggers Vlaardingen/Lerwick of Emden
• Requiem Oer de Seedyk, op het wad met Gerrit Breteler in 2008
• Muziekstuk Arme Visschers, Maurice Hageman, in 2013 in Paesens
• Louw Vanger: oral history

De familienaam Post
17
2020
• Komt veel voor in vissersplaatsen
• Post=Posthuma=Posthumus=Postma
• Vader bij geboorte al overleden
• Zoon neemt familienaam aan

Hoe herken je drenkelingen?
18
2020
• Initialen in kleding
• Patroon visserstrui
• Tatoeage (recenter)
• Gouden oorbel (voor de begrafenis, medisch?)

Strandvonderij Moddergat
19
2020

Hoop op Welvaart, Moddergat
20
2020

Haringpaksters in Emden
21
2020

Reddingboot 1923 Moddergat
22
2020

Reddingbootreed Moddergat
23
2020

WL3 Moddergat
24
2020

De Oere, Moddergat 1905
25
2020

Vloot Moddergat in Ezumazijl
26
2020

Aan de vissers heeft het niet
gelegen
27
2020
• Legaat Lieuwe Annes Buma 1876 aan NZHRM voor reddingboot-/station
• Het reddingstation van Moddergat (1878-1942). Vissers als redders.
• Auteur: G.I.W. Dragt, 2011
• In 1901 viel reddingboot vanaf de top van dijk op eronder gelegen huizen
en raakte zwaar beschadigd.
• In 1911 te Katwijk aan Zee weer een speciaal voor Moddergat gebouwd:
de L.A. Buma III. In 2011 gerestaureerd.

Hedendaags sentiment Moddergat
28
2020
• Reddingsboothuisje uit 1878 verkocht aan Amsterdammer
• Roeireddingsboot L.A.Buma
https://www.facebook.com/sloeproeiverenigingLABUMA/

Hedendaagse vloot Paesens-
Moddergat
29
2020

Scheepsrampen op de Waddenzee deel1

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Scheepsrampen op de Waddenzee deel1

Similaire à Scheepsrampen op de Waddenzee deel1 (12)

Plus de Historische Vereniging Noordoost Friesland

Plus de Historische Vereniging Noordoost Friesland (20)

Scheepsrampen op de Waddenzee deel1

Notes de l'éditeur