4. Inhoud
Voorwoord 4 5 Hoe IGP vorm te geven? 44
Informatie analyseren en delen
1 Intelligencegestuurd politiewerk 6 Informatie analyseren 44
Het belang van IGP 6 Analyseproducten 45
Definities 7 Competenties van analisten 46
ICT en BlueView 47
2 IGP bij de Nederlandse Politie: uitgangspunten 12 Informatie delen en uitwisselen 48
Ontwikkelingen in het politiewerk 12 Binnen de politie 48
Geschiedenis van IGP 15 Buiten de politie 49
Programma intelligence en het NIM 18 Internationaal 51
Programma intelligence 18
politie Nederland 6 Hoe IGP vorm te geven? 54
NIM: waakzaam tussen wijk en wereld 20 Resultaatgerichte actie
Bekendheid IGP binnen de korpsen 24 Resultaatgerichte actie 54
Colofon Vier IGP voorbeelden uit de regiokorpsen 25 IGP: hoe nu verder? 55
Regio Utrecht: sturingsmodel 25
Uitgave Regio Hollands-Midden: 27 7 Good practices 58
Politieacademie informatiebenutting en sturing Valkuilen 58
Lectoraat Recherchekunde Regio Rotterdam-Rijnmond: 28 Good practices 61
Postbus 834 analyse en producten
7301 BB Apeldoorn Bovenregionale recherche: 29 8 Casussen 64
Tel. 055 539 2000 gezamenlijke sturing IGP in het dagelijks politiewerk 64
www.politieacademie.nl IGP allround 75
3 Hoe IGP vorm te geven? Sturing 32 De toekomst: all-out IGP 85
De Politieacademie is gevestigd in Apeldoorn. Kernbegrippen IGP 32
Sturing 33 Dankwoord 93
Redactie Sturen op informatie en met intelligence 33
Nicolien Kop Leiderschap en politiecultuur 34 Afkortingen 95
Peter Klerks Verticale coördinatie 36
Referenties 96
Vormgeving 4 Hoe IGP vorm te geven? 38
Graphic Invention, De Meern Informatie verzamelen Bijlage 1 100
Informatie verzamelen: briefing en debriefing 38 Beslismodel/checklist/briefingsformulier
Druk Briefing 38 (BVT OTVEM)
OBT, Den Haag Debriefing 39
Informatie: kwaliteit en de gouden W’s 42
Kwaliteit van informatie 42
De zeven gouden W’s 42
ISBN 978-90-79149-14-8
Intelligencegestuurd politiewerk 3
5. Voorwoord
Dit boek beschrijft de doctrine van intelligence- stuk zonder wetenschappelijke verwijzingen in gebaseerd op een combinatie van al de De hoofdthema’s die wat de auteurs betreft,
gestuurd politiewerk (IGP). Een uitdagende de tekst. Voor de geïnteresseerde lezer zijn er verkregen informatie uit diverse bronnen. onmiskenbaar verbonden zijn met IGP.
taak voor de auteurs, want het is nogal wat voetnoten opgenomen met literatuursuggesties Het cyclische proces van:
om – zoals het woordenboek Van Dale zegt – en referenties. De tekst wordt afgewisseld met IGP is een manier van denken, van werken en • de sturing (hoofdstuk 3),
de ‘grondbeginselen van een leer’ op te kaders en figuren om de teksten te illustreren van doen. Het is belangrijk te beseffen dat IGP • het verzamelen van informatie (hoofdstuk 4),
schrijven. Vooral als het gaat om een concept of visualiseren. Verder zijn Engelse begrippen één van de grote ontwikkelingen is die binnen • et analyseren en delen van informatie
h
dat nog volop in ontwikkeling is. De meningen en citaten waar mogelijk vertaald naar het politieland gaande zijn. Een ontwikkeling met (hoofdstuk 5), en
over IGP zijn uiteenlopend van ‘het is iets Nederlands. veel impact op de organisatie en sturing van • ervolgens de resultaatgerichte actie
v
nieuws voor de politie’ tot ‘eigenlijk werkt én door de politie. Verdere ontwikkeling van (hoofdstuk 6), wordt doorlopen.
de politie al min of meer op deze wijze’. Deze doctrine is geschreven door Nicolien Kop het concept zal de komende jaren dan ook Ook is er aandacht voor hoe het nu verder zal
Dat deze meningen elkaar niet uitsluiten en Peter Klerks, respectievelijk senior onder- zeker plaats vinden. Uiteindelijk is het de gaan met IGP.
zal in dit boek blijken. zoeker en lector van het lectoraat Recherche- bedoeling dat er een doctrine IGP voor de
kunde. Nadat zij de werkopdracht kregen hele Nederlandse politie komt. Hiervoor zal Dan volgt een overzicht van good practices
Het doel van dit boek is in eerste instantie het een doctrine te schrijven hebben ze informatie ook deze doctrine versie 1.0 input zijn. (hoofdstuk 7), die als handvatten kunnen
beschrijven van een doctrine IGP voor docenten verzameld en die geanalyseerd, om de opgedane dienen voor de invulling van IGP. Tevens is
van de Politieacademie. Het inspireren, inzicht kennis vervolgens te delen met de lezers van Opbouw er aandacht voor onderwerpen die in het
geven en het aanbieden van handvatten staan het boek. De lezers die vervolgens aan de slag De opbouw van dit boek is als volgt. In onderwijs aandacht (zouden) moeten krijgen.
hierbij centraal. De doelgroep betreft docenten gaan met de inhoud van de doctrine. De intelligencegestuurd politiewerk (hoofdstuk 1) Tot slot worden ter illustratie en verduidelijking
van het initiële én het postinitiële politieonder- IGP-cyclus die in dit boek is beschreven – van worden het belang en de gehanteerde defini- vanuit de praktijk, diverse casussen (hoofdstuk 8)
wijs vanuit de verschillende politiedomeinen, sturing, informatie, analyse, delen en actie – ties van IGP beschreven. gepresenteerd. Uiteenlopende voorbeelden van
die als taak hebben om IGP over te brengen is dus ook op dit schrijfproces toepasbaar. Voor de onderbouwing van het verhaal is korte casussen, meer uitgebreide voorbeelden
aan hun studenten. Maar ook voor collega’s Het verzamelen van informatie is gedaan vanuit onder andere het recent uitgekomen boek van als het Laakkwartier, de gebiedsscan en een
van de informatieorganisatie en iedereen die verschillende ‘bronnen’. Literatuuronderzoek, Jerry Ratcliffe gebruikt, een voormalig politie- toekomstgerichte casus komen aan bod. Deze
stuurt met en op informatie, kunnen de documentenanalyse en het voeren van gesprek- man en inmiddels hoogleraar aan de Temple succesvolle casussen illustreren hoe IGP in de
inzichten uit de doctrine waardevol zijn. Wat ken met politiecollega’s uit diverse korpsen op University in Philadelphia. Daarnaast zijn praktijk kan werken.
het onderwijs betreft moet dit boek voor een strategisch, tactisch en operationeel niveau. eerder geschreven artikelen van experts uit het
brede groep docenten, van niveau 2 tot en met Daarnaast zijn er congressen bezocht, is politieveld als achtergrondinformatie benut. De auteurs hopen dat zij door middel van
niveau 6, bruikbaar zijn. De auteurs hebben er aangesloten bij het regionaal veiligheidsoverleg IGP bij de Nederlandse politie (hoofdstuk 2) deze doctrine een bijdrage kunnen leveren
naar gestreefd het zo toegankelijk mogelijk te van politieregio Hollands-Midden en is geeft een kort overzicht van de ontwikkelingen aan de inzichten in en discussie rondom
maken, elke docent zal echter zelf moeten daadwerkelijk de IGP-training gevolgd bij op het gebied van IGP. Het concept is namelijk Intelligencegestuurd politiewerk.
bepalen welke onderdelen geschikt zijn voor de politie Fryslân. niet nieuw. Na een kort stukje historie komt
een specifieke categorie studenten. Het is Ook werden de zogenaamde Focus-bijeen- vervolgens het Nationaal Intelligence Model
voorstelbaar dat op leidinggevend niveau het komsten op de Politieacademie bezocht. aan bod. Dit is het geldende model voor Dr. Nicolien Kop
IGP-gedachtegoed meer aandacht zal krijgen, Dit waren maandelijkse bijeenkomsten van IGP. Verder worden ter illustratie vier IGP Dr. Peter Klerks
terwijl op het basisniveau vooral de vertaling docenten afkomstig van alle niveaus van het voorbeelden uit de korpsen beschreven.
naar de praktijk centraal staat. Van de docenten politieonderwijs. In de hoofdstukken hoe IGP vorm te geven
wordt dan ook verwacht dat zij zelf de vertaal- In deze bijeenkomsten stond de gezamenlijke (hoofdstuk 3 tot en met 6), is een vertaling
slag naar het niveau van de studenten maken. zoek- en ontdekkingstocht naar het concept naar concrete thema’s gemaakt die van belang
Uitgangspunt van het boek is dat het voor een IGP centraal. Wat is het nou eigenlijk? Hoe zijn bij de daadwerkelijke invulling van het
brede groep toegankelijk en begrijpelijk moet ziet het eruit? Wat betekent IGP in de praktijk? concept IGP. Hier worden uitgangspunten
zijn. Daarom is ingezet op een goed leesbaar Is het iets nieuws of juist niet? Deze doctrine is van de doctrine beschreven en onderbouwd.
4 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 5
6. Hoofdstuk 1:
Intelligencegestuurd
politiewerk
Dit boek beschrijft de doctrine intelligencegestuurd politiewerk (IGP) van de Politieacademie. Na het signaleren van een probleem, vindt door (nog steeds) vaak incidentgericht keuzes
Zoals in het voorwoord reeds gezegd, gelden de uitgangspunten van IGP in dit boek als dé sturing gerichte informatieverzameling plaats. worden gemaakt (‘de waan van de dag’). Door
uitgangspunten voor zowel het initiële als het postinitiële onderwijs. Vanzelfsprekend is Daarna het analyseren (en delen) van de gerichte keuzes en prioritering wordt de
zo goed als mogelijk aangesloten bij de ontwikkelingen die gaande zijn in het land en binnen informatie. Dit levert vervolgens de input op veiligheid vergroot. Daar waar de politie lange
de regiokorpsen, zodat de uitgangspunten uiteindelijk politiebreed kunnen worden onder- die leidt tot verdere handeling en gerichte tijd geleden nog vrijwel al het werkaanbod
schreven. Voordat op het belang van IGP wordt ingegaan, biedt onderstaand kader alvast aanpak. Om aan te geven dat naast sturing onder controle had, is de situatie inmiddels sterk
een eerste indruk en kennismaking met IGP. op de informatie verzameling, ook sturing op veranderd. Het aantal aangiften en meldingen is
de actie plaatsvindt, is hier een dubbele pijl de laatste decennia sterk gestegen. Tevens is de
geplaatst. Grofweg kan het proces van IGP verscheidenheid van het werkaanbod flink
Het belang van IGP IGP maakt een einde aan de als volgt worden beschreven:1 uitgebreid en zijn er nieuwe vormen van
‘vrijblijvende manier’ van werken. criminaliteit ontstaan: denk bijvoorbeeld aan
Wil de politie adequaat kunnen optreden om een Het uitgangspunt is dat er geen de hogere prioritering van terrorisme en fraude
veiligere samenleving te realiseren, dan moet zij weten eenheid meer de straat op gaat • edere politieambtenaar (met ‘klant
I via internet. De toegenomen werkdruk op de
zonder een duidelijke werkopdracht.
welke problemen er binnen die samenleving zijn. Bepaalde contacten’) is een bron van informatie. politie maakt weloverwogen keuzes steeds
Gerichte surveillance op hotspots,
vragen moeten hiervoor kunnen worden beantwoord, op knooppunten of op plaatsen waar Een wijkagent, een surveillant, iemand belangrijker; beschikbare capaciteit dient zo
zoals: wat gebeurt er in de samenleving? Wat gebeurt mensen zich onveilig voelen. van de meldkamer, een technisch optimaal mogelijk voor het politiewerk te
waar? Door wie? Waarom daar? Welke trends en ontwik- rechercheur, etc. Een ieder verricht worden ingezet.
kelingen zijn er? Het idee achter IGP is het bereiken van Bijvoorbeeld: een stad wordt geplaagd waarnemingen van de ‘wereld’.
door straatroven. De dadergerichte
betere resultaten door voortdurend en systematisch • l deze waarnemingen en brokken
A De ontplooiing en invoering van IGP is
aanpak levert veel aangehouden
gebruik te maken van informatie. Informatie die op een verdachten op, maar de cijfers dalen informatie komen als kleine stukjes één van de spannendste ontwikkelingen die
professionele manier is verzameld en veredeld. Door dit te niet. Uit analyse blijkt dat straatroof de organisatie binnen. Ze zijn daarmee momenteel binnen de politie gaande is. In
doen krijgt de politie een goed beeld van de onveiligheid, meer en meer een gelegenheidsdelict te vergelijken met puzzelstukjes van plaats van de klassieke manier van werken,
de oorzaken daarvan, daders en interventiemogelijk- geworden is, dat gepleegd wordt op talloze verschillende puzzels. wordt proactief handelen de spil van het werk.
een verbindingsroute naar het centrum
heden. Op basis van deze informatie dient het politiewerk • innen de organisatie worden van
B Dit geldt voor alle processen. Dit kan niet van
van de stad door jeugd op scooters.
aangestuurd te worden. Dit geldt voor de hele politie, Besloten wordt een motorrijder de deze puzzelstukjes puzzels (‘beelden’) de ene op de andere dag worden bereikt, want
dus de opsporing, toezicht en handhaving, preventie, werkopdracht te geven gedurende gemaakt. Er worden informatie- en het vereist een andere manier van werken dan
noodhulp en overige processen. Het is bijvoorbeeld niet zijn hele dienst op deze ene straat te analyseproducten opgesteld die tot doel de politie tot nu toe gewend is.
alleen van belang om informatie over dreigingen om ons surveilleren en alle scooterrijders te hebben overzicht en inzicht te verkrijgen
controleren. Bij deze controle wordt
heen te hebben, maar ook hoe (met welke interventie) het signalement van de scooterrijder
over hetgeen er buiten (in de wereld)
hier weerstand tegen te bieden. Kortom, IGP betekent vastgelegd (kenmerken scooter, jas en aan de hand is. Definities
proces-gericht denken, waarbij informatie verbindend is helm) om bij aangiftes een match te • eze producten worden vervolgens
D
voor de processen in de politieorganisatie. Hierdoor kan kunnen maken met de signalementen gebruikt om politie-inzet te gaan sturen. IGP of ILP?
opgegeven door de slachtoffers en
de politie efficiënter werken en de samenleving veiliger Er wordt getracht te komen tot een Een belangrijk vraagstuk bij het schrijven van
getuigen.
maken. De basiscyclus van IGP ziet er als volgt uit: Door de combinatie van dader- en
effectieve politie-inzet in de ‘wereld’. dit boek was welke terminologie te gebruiken:
locatiegerichte aanpak wordt sneller de internationaal gebruikte term Intelligence
Sturing het gewenste resultaat (verminderen • En zo is de cirkel weer rond Led Policing (ILP) of de Nederlandse afkorting
straatroof en aanhouden verdachten) IGP, die staat voor informatiegestuurde politie.
bereikt.
Informatie
De term ILP heeft (tot nu toe) weinig draagvlak
Actie
Verzamelen Het lijkt vanzelfsprekend dat er bij de politie
op deze manier gewerkt wordt. Toch gebeurt
Analyse dat (nog) te weinig. De praktijk leert dat er 1
Uit: Maas (2008).
& delen
6 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 7
7. Hoofdstuk 1
Intelligencegestuurd politiewerk
binnen de politiekorpsen. Sterker nog: het concrete invulling van het concept IGP. Daar wil informatie en is ‘eigengemaakt’, is er sprake van kennis.
roept weerstand op. Het begrip IGP is nu net dit boek aan bij dragen. Kennis genereert begrip, iets dat men weet en kan
(in enige mate) doorgedrongen in de korpsen. toepassen (bijvoorbeeld een systeem kan gebruiken), het
Om nu (weer) een nieuwe afkorting te intro- Intelligence is waardevol maar lastig ‘vast te leggen’. Kennis is
duceren roept alleen maar verwarring op, In de literatuur2 wordt intelligence vaak namelijk meer dan informatie; want het is informatie die
is een veelgehoorde reactie. De auteurs hebben verduidelijkt in relatie tot de termen data, is gewogen en gewaardeerd, gecombineerd met meer
Intelligence is: geanalyseerde infor-
daarom de keuze gemaakt om de Nederlandse informatie en kennis. Samen geven zij een subjectieve elementen zoals attitude en ervaring van een matie en kennis op grond waarvan
afkorting te gebruiken. De term IGP sluit aan bij piramidestructuur met een cyclisch proces politiemedewerker. Echte kennis laat zich moeilijk in beslissingen over de uitvoering van
de terminologie die inmiddels bij de regio- weer. Zie figuur 1. systemen vatten. Tot slot is intelligence dan het sluitstuk de politietaak worden genomen.
korpsen bekend is, die daar beelden oproept van deze hiërarchie. Informatie wordt, door de kennis die
en steeds meer gebruikt wordt. Uit gevoerde Data vormen de brede basis van de piramide al beschikbaar is, ‘actiegericht’ gemaakt.
gesprekken op verschillende niveaus binnen de en bestaan uit feiten en gegevens die door
politieorganisatie, blijkt er een sterke voorkeur mensen zijn vastgelegd. Data zijn nodig, maar In dit boek wordt van de volgende definitie van
4
te zijn om de Nederlandse afkorting IGP te op zichzelf onvoldoende. Niet-geïnterpreteerde intelligence uitgegaan.4 Dit is ook de definitie die door
handhaven. De Politieacademie hecht grote data zijn dode materie en hebben verder geen de SBGi (2008) wordt gehanteerd.
waarde aan draagvlak en aansluiting bij de enkele waarde. Pas wanneer data in een context Intelligence is: geanalyseerde informatie en kennis op
5
grond waarvan beslissingen over de uitvoering van de Oorspronkelijk werd het begrip
korpsen, zodat de Nederlandse afkorting IGP worden geplaatst en geïnterpreteerd, is er ‘intelligence’ slechts gebruikt voor
politietaak worden genomen.
wordt aangehouden. Discussie voeren over de sprake van informatie. Wanneer er inzichten informatie afkomstig van inlichtingen-
letters van een afkorting leidt af. In dit stadium en verbanden ontstaan op basis van deze en veiligheidsdiensten. Inmiddels is deze
gaat het om het zoeken met elkaar naar de informatie, dit wordt gecombineerd met andere Nog een drietal opmerkingen met betrekking tot term echter zowel in de nationale als
internationale opsporingspraktijk volledig
het begrip intelligence.
ingeburgerd als het gaat om informatie
• et is van belang te beseffen dat met intelligence
H verkregen door politie en justitie.
Figuur 1: Het cyclische proces van signaal tot intelligence3
niet ‘het inlichtingenwerk’ in strikte zin wordt
6
bedoeld. Dat is een taak die voor het civiele In het Angelsaksische rechtssysteem
domein is voorbehouden aan de Algemene bestaat van oudsher een strikte scheiding
Actie tussen ‘intelligence’ en ‘evidence’
Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en voor
verkregen door opsporingsonderzoek.
het militaire domein aan de Militaire Inlichtingen- Echter, in het kader van terrorismebe-
Intelligence = actiegericht informatie die leidt tot handelen en Veiligheidsdienst (MIVD). Binnen de politie- strijding lijken ook daar de grenzen te
op basis van kennis, intuïtie en wijsheid organisatie wordt inlichtingenwerk uitgevoerd vervagen. Het benoemen van informatie
Kennis = inzichten en verbanden in combinatie door de Criminele Inlichtingen Eenheid (CIE) en de als intelligence dan wel bewijs heeft
namelijk grote gevolgen voor de wijze
Regionale Inlichtingen Dienst (RID).
waarop deze informatie in het opsporings-
• n juridische zin kan door politie en OM vergaarde
I
onderzoek kan worden gebruikt (zie ook
Informatie = geïnterpreteerde data
informatie worden gebruikt als ‘intelligence’5 6 of van der Bel e.a. 2007). Tegenwoordig
als bewijs.7 Dat is niet de insteek van deze doctrine; wordt het begrip intelligence in toe-
Data = feiten en gegevens nemende mate gebruikt in de bedrijfs-
het gaat hier met name om sturingsinformatie en
matige omgeving (‘business intelligence’).
ruwe, doorgaans niet gestructureerde gegevens het actiegerichte proces van het ontwikkelen van
Signalen die nog niet op een medium zijn ‘gevangen’ intelligence. 7
Hetgeen onverlet laat dat intelligence
• ntelligence wil niet zeggen dat er alleen wordt
I
soms kan worden ‘omgebouwd’ tot
gewerkt op basis van ‘zachte’ informatie, integen- bewijs. Intelligence kan zijn vervat in
2
Zie ook: van Beek (2006), Harfield e.a. (2008), 3
In de literatuur zijn verschillende meningen over CIE-informatie, bijvoorbeeld wanneer
deel. Het gaat om het benutten van alle mogelijke
de Hert e.a. (2005), Meesters & Niemeijer (2000), de volgordelijkheid van het cyclische proces. Soms een informant die eerder informatie
gegevens, met de nadruk op veiligheidsanalyses. heeft verschaft, wordt gevraagd
Minnebo (2007), Rattcliffe (2008). wordt ‘kennis’ als hoogste niveau gedefinieerd.
In deze doctrine is daar echter niet voor gekozen De sturing óp en mét intelligence staat centraal om deze informatie als getuige te geven
en wordt intelligence als sluitstuk beschouwd. binnen het politiewerk. (van der Bel e.a. 2007).
8 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 9
8. Hoofdstuk 1
Intelligencegestuurd politiewerk
Intelligencegestuurd politiewerk De komende jaren heeft de Nederlandse politie
Figuur 1 illustreert dat informatie en intelligence de uitdaging om het concept Intelligence-
geen identieke begrippen zijn, maar dat zij in gestuurd politiewerk verdere invulling te
een rangordelijke verhouding tot elkaar staan. geven. Het door de Strategische Beleidsgroep
Zoals een chef van de Metropolitan Police zei Intelligence (SBGi, 2008) opgestelde Nationaal
“Intelligence is information designed for Intelligence Model (NIM) is hier richtinggevend
action”.8 Dit betekent dan ook dat er een voor. Het NIM wordt gebruikt en geïmplemen-
essentieel verschil zit tussen het Nederlandse teerd in alle politiekorpsen van Nederland.
begrip ‘informatiegestuurde politie’ en de Het gaat voor een groot deel over sturing:
internationale term ‘Intelligence Led Policing’. sturing op veiligheidsinformatie en op de
Wat de auteurs betreft is een aanpassing uitvoering van het politiewerk. In het volgende
en aanscherping van de betekenis van de hoofdstuk worden de uitgangspunten van
afkorting IGP dan ook nodig. Het gaat niet IGP en het NIM besproken.
om informatiegestuurde politie maar om
intelligencegestuurd politiewerk.
Vanaf nu wordt met IGP dus intelligence-
gestuurd politiewerk bedoeld. Iedere keer
wanneer in deze doctrine de afkorting IGP
wordt gebruikt, gaat het over intelligence-
gestuurd politiewerk.
VAN: informatiegestuurde politie (IGP)
+ kennis, intuïtie en wijsheid
NAAR: intelligencegestuurd politiewerk (IGP)
Intelligencegestuurd politiewerk omdat:
a) intelligence een meeromvattend begrip
is dan informatie, en
b) politiewerk activiteit impliceert. Het gaat
immers om de daadwerkelijke bijdrage
van de politie om de samenleving veiliger
te maken. IGP is een manier van denken,
werken en doen.
De afkorting IGP blijft behouden, maar de
betekenis van het begrip is aangescherpt
waardoor de invulling de lading c.q. het
proces beter dekt.
8
Ratcliffe (2004, 2008).
10 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 11
9. Hoofdstuk 2
IGP bij de Nederlandse politie:
uitgangspunten
In dit hoofdstuk wordt allereerst aandacht besteed aan de ontwikkeling
die het politiewerk in brede zin heeft doorgemaakt. Vervolgens wordt
specifiek ingegaan op een stuk(je) historie van IGP, de naamswijzigingen
en verschuiving wat invulling betreft.
Daarna staat het Programma intelligence politie verlenen van hulp aan hen die deze behoeven. nogal verschillend kunnen uitvallen. Maar het belang van
Nederland en het Nationaal Intelligence Model Door handhavend op te treden, of door intuïtie is iets van alle tijden. Ook nu nog is het een
(NIM) centraal. Het NIM geldt sinds 2008 als het reconstrueren van delicten in de vorm van belangrijk ‘instrument’.
richtinggevend uitgangspunt voor de Neder- bijvoorbeeld onderzoek op een plaats delict.
landse politie. De hoofdpunten van het model Aldus worden de openbare en rechtsorde Van reactief naar proactief
worden besproken. Het Programma intelligence gehandhaafd, waarna iedereen weer over kan Sinds ten minste de jaren zeventig is duidelijk dat het
ondersteunt de komende jaren de implementa- gaan tot de orde van de dag. reactieve politiemodel niet meer de beste manier is om
tie van het NIM. Het NIM is echter, net als IGP, criminaliteit en onveiligheid in een toenemend complexe
nog volop in ontwikkeling. In een zoektocht Dit beeld van traditioneel politiewerk doet samenleving in te perken. Wanneer er zich incidenten
wordt aan beide concepten verdere invulling overigens geen recht aan de kwaliteit die er of delicten voordoen, zijn die vaak het gevolg van
gegeven. Dit zal dan ook niet in één keer onder eerdere generaties politiemensen wel onderliggende problemen, zoals broeiende conflicten
lukken.9 Een deel van de korpsen werkt degelijk aanwezig was. Politiewerk in de traditie tussen mensen of groepen, onveilige verkeerssituaties
momenteel in meerdere of mindere mate via van landen als Nederland en Groot-Brittannië of een gebrek aan toezicht. Beter inzicht in die onder-
IGP. Soms in de vorm van projecten, soms als was als het ware een burgerlijk instituut, gericht liggende problemen stelt de politie en haar partners in
(deel van het) proces en soms nog maar op conflictbemiddeling en het tijdig signaleren staat tot vroegtijdige interventies. Daardoor kunnen
nauwelijks. Het is duidelijk dat ieder korps op van problemen. De wijkagent van weleer, criminaliteit en handhavingsproblemen deels in de kiem
haar eigen manier invulling probeert te geven werkend bijvoorbeeld temidden van sociaal worden gesmoord. Gericht toezicht op risicoplekken
aan het concept IGP. Verder wordt op de zwakkere bevolkingsgroepen, had veel mensen- (hotspots) en extra aandacht voor veelplegers (hotshots)
bekendheid van IGP ingegaan, waarna dit kennis en ook persoonlijke moed nodig om bijvoorbeeld blijken effectief. Om op die manier
hoofdstuk wordt afgesloten met een viertal dagelijks de klus te klaren. Die politiebeambte preventiever te kunnen werken, moet de politie midden
voorbeelden vanuit de politieregio’s. baseerde zijn handelen op grondige kennis van in de samenleving staan en vooral in de wijken zichtbaar
families en maatschappelijke omstandigheden. aanwezig en aanspreekbaar zijn. Dit inzicht leidde in
Dergelijke praktijkkennis werd vooral overge- de jaren tachtig tot de invoering van buurtgericht
Ontwikkelingen in het dragen van ervaren mentor op jonge agent en werken. De invoering van wijkteams en wijkagenten was
politiewerk door het vertellen van anekdotes onderling. er op gericht de politiezorg dicht bij de burger te
9
Intuïtie, gebaseerd op inzicht en opgedane brengen en zo ook de informatiepositie te versterken. Om geïnformeerd te blijven over
Traditioneel politiewerk zoals Nederland dat ervaring speelde daarbij een belangrijke rol. Kennis van de buurt en haar problemen stond voorop. de laatste ontwikkelingen en stand
van zaken op dit gebied, kunt u
tot drie generaties geleden kende, was vooral Volgens sommigen ontbreekt het in de huidige In Groot-Brittannië en de Verenigde Staten ontwikkelde
terecht op het virtueel kantoor
reactief van aard. Enigszins gesimplificeerd dynamische politieorganisatie wellicht aan zich naast community policing zo ook het probleem- (eerst aanmelden om login te krijgen)
gezegd lijkt het op het ‘brandweermodel’: voldoende tijd en aandacht om die kostbare gerichte politiewerk (problem-oriented policing of http://achternaam.politieacademie.politie.
de politie houdt zich beschikbaar in de intuïtie voldoende tot ontwikkeling te laten POP).10 POP benadrukt bijvoorbeeld dat reeksen van nl/vk/rhcboards/os/opops/opopsintel/
default.aspx of PolitieKennisNet (PKN)
surveillancedienst en de recherchediensten en komen. Een probleem met dat ‘politie-instinct’ is terugkerende incidenten moeten worden beschouwd
http://pkn.politieacademie.politie.nl/
wacht op meldingen van het publiek. Zodra echter dat het een weinig objectief als indicatoren, en dat door analyse onderliggende intranet/IGP van de Politieacademie.
criminaliteit en onveiligheid zich aandienen instrument is: niet iedere politiefunctionaris problemen kunnen worden blootgelegd. POP geldt
wordt ingegrepen door het daadwerkelijk heeft dezelfde intuïtie, waardoor beslissingen dan ook als een voorloper van Intelligence Led Policing. 10
Tilley (2003); www.popcenter.org.
12 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 13
10. Hoofdstuk 2
IGP bij de Nederlandse politie: uitgangspunten
Probleem- en buurtgericht werken maakt. Intelligence legt de relaties tussen de lokale en
Verwante strategieën
Verwante strategieën zijn: ‘tegenhouden’, Probleemgericht werken sluit goed aan bij de wereldwijde criminaliteit en maakt zo de ‘glocal crime’13 Glocal = Global + Local.
‘nodale oriëntatie’, ‘programmasturing’ en buurtgerichte aanpak en biedt een strategie (zie kader) zichtbaar. Globalisering geldt ook voor de Criminaliteit manifesteert zich vrijwel
‘capaciteitsmanagement en prestatiesturing’. die veel politiemensen aanspreekt. Het heeft openbare orde. Denk bijvoorbeeld aan de film Fitna altijd lokaal in onder andere de wijk,
maar kent tegenwoordig ook vrijwel
‘Tegenhouden’ – een proactief en preventief allerlei methoden voortgebracht die we nog van Geert Wilders, demonstraties bij wereldconferenties
altijd een meer globale component.
interventieconcept – afkomstig van het altijd gebruiken, zoals het SARA-model. SARA of aan rellen rondom cartoons. Bijvoorbeeld in de zin van aansluiting
Amsterdamse politiekorps, dat in eerste instantie staat voor Scan, Analyse, Respond & Assess en is bij een regionale, landelijke of zelfs
niet gericht is op het oppakken en bestraffen
wereldwijd een van de bekendste afkortingen Oorsprong IGP internationale markt.
van daders, maar op het voortijdig stoppen,
‘stukmaken’, ontmoedigen en verstoren van
in het politievak geworden. Het is duidelijk dat De oorsprong van Intelligencegestuurd politiewerk
criminele activiteiten op basis van informatie. naast kennis van de samenleving, afkomstig wordt doorgaans gelegd bij het pionierswerk van
Het ‘tegenhouden’ kan versterkt worden, uit vakgebieden als de sociologie, criminologie Sir Martin Phillips en diens collega’s bij de Kent Police
als andere partijen bij de uitvoering van veilig- en psychologie, ook adequate en actuele in het Verenigd Koninkrijk. In dat korps introduceerde
heidszorg betrokken worden (bestuur, justitie,
feitelijke informatie van groot belang is om men begin jaren negentig een nieuwe manier van
hulpverlening, bedrijfsleven, de burger), waarbij
de initiërende, regisserende rol van de politie probleemgericht te kunnen werken. Een goed werken, waarbij de politie-inzet veel meer dan
evenwel kan botsen met de bevoegdheid die de aangestuurde politie combineert feitelijk zicht voorheen werd gebaseerd op analyses van hardnekkige
‘beslissers’ hebben of met de klassieke oriëntatie op de meest actieve wetsovertreders en criminaliteitsproblemen.14 Dit gebeurde in reactie op
in de strafrechtshandhaving. probleemveroorzakers met strategisch inzicht een verontrustende stijging van criminaliteitscijfers,
‘Nodale oriëntatie’ moet worden gezien als een in criminaliteitspatronen en gelegenheids- gekoppeld aan verwijten van het publiek dat de politie 11
Phillips e.a. (2007).
aanvulling op de ‘lokale oriëntatie’, waarbij de structuren. Het maakt een groot verschil of kennelijk niet in staat was om hier werkelijk iets aan te
12
knooppunten van een infrastructuur – de ruimte een recherchedienst voornamelijk reageert doen15. In plaats van op traditionele wijze voornamelijk Ook binnen de Politieacademie zijn
buiten de woongebieden – de aanknopingspun- soortgelijke methoden ontwikkeld. Denk
op schietincidenten met dodelijke afloop, reactief te werken zou de politie zich sterker op veel-
ten vormen voor het politiewerk. Op deze ‘nodes’ bijvoorbeeld aan de doel, aanpak, analyse
kan de politie (digitale) controles uitoefenen op of dat men gericht onderzoek kan doen naar plegers moeten richten, daarbij intensiever gebruik in het initiële onderwijs; het informatie,
stromen van mensen, goederen, geld en infor- de achterliggende machtsstrijd tussen bedrijfs- makend van informanten en veiligheidsanalyses. risico, scenario model bij leiderschap;
matie, gericht op het identificeren van potentiële matige henneptelers, hun financiële belangen, de blauwe kern bij gevaarherkenning;
en acute bedreigingen van de sociale veiligheid. bovenwereldcontacten en dergelijke. Een sociale netwerk analyse in Zutphen.
Deze methoden staan los van elkaar,
Programmasturing verwijst naar een integrale betere voorbereiding stelt de politie in staat Geschiedenis van IGP maar leunen wel op veel van de
taakuitvoering, resultaatgerichtheid en samen- tot weloverwogen keuzes en interventies te uitgangspunten van IGP.
werkingsgerichtheid, ofwel naar een door de
komen. Het biedt daarmee betere kansen op In Nederland was het vooral het korps Rotterdam-
lokale en landelijke overheid geregisseerde, 13
duurzaam positieve effecten.12 Rijnmond dat op basis van samenwerkingsafspraken Hobbs (2002).
brede programmatische aanpak van problemen
van onveiligheid. Uitgangspunten zijn daarbij met Kent Police midden jaren negentig pionierswerk 14
Gill (2000), Ratcliffe (2008).
bestuurlijke verantwoordelijkheid, tot uitdrukking De complexiteit van problemen is groter dan verrichte met informatiegestuurde opsporing.16
komend in een veiligheidsactieprogramma waarin de wijkagent of het team. Samenwerking en Vervolgens is door middel van het programma Accacia, 15
Van Calster & Vis (2008), p.68.
alle relevante partijen worden betrokken
het uitwisselen van informatie is essentieel. later gevolgd door Aanpak Bedrijfsvoering Recherche,
met resultaatafspraken en optimale informatie- 16
Buurtgericht werken krijgt een bredere context Informatiehuishouding en Opleiding (ABRIO)17, Jansen (2005).
uitwisseling.
en een verbinding met andere probleemvelden, een reeks procesbeschrijvingen en productformats 17
‘Capaciteitsmanagement en prestatiesturing’ Het landelijk project Aanpak ABRIO
die door de globalisering noodzakelijk is ontwikkeld die het informatiegestuurd werken
zijn in de IGP-context onverbrekelijk met elkaar was bedoeld om de kwaliteit van het
verbonden. Capaciteitsmanagement ondersteunt geworden. Criminelen wonen weliswaar nog moeten faciliteren. recherchewerk te bevorderen. Sinds
van strategisch tot operationeel niveau de inzet altijd in de wijk, maar zij ontplooien door 30 oktober 2006 is dit overgegaan naar
van personeel en is door de IGP-aanvulling internet en moderne transportmogelijkheden ILP wordt IGO het Programma Versterking Opsporing
gericht op het maken van bewuste keuzes. (PVO). De afdeling heet nu Voorziening
hun activiteiten in de hele wereld. Delicten als Binnen Nederland werd het concept ILP als informatie-
Prestatiesturing is evenals IGP gericht op voor Product- en Procesontwikkeling
drugshandel, vrouwenhandel en digitale fraude gestuurde opsporing (IGO) overgenomen en vanuit het (VPP) en is een onderdeel van de
effectiviteit en efficiency. In beide gevallen
is ‘Intelligence subsidiary; it serves the command, zijn haast per definitie grensoverschrijdend, toenmalige project ABRIO uitgewerkt. Het doel was te voorziening tot samenwerking Politie
it does not direct’.11 wat een uitsluitend lokale aanpak weinig zinvol beschrijven op welke wijze de opsporing meer op basis Nederland (vtsPN).
14 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 15
11. Hoofdstuk 2
IGP bij de Nederlandse politie: uitgangspunten
van gewogen keuzes, gestoeld op ‘intelligence’18 IGO wordt IGP dienen te worden ondersteund. Hierbij valt te relaties aan tussen voorheen gescheiden
procesmatig kon worden aangestuurd door Om te voorkomen dat de IGO-ontwikkelingen denken aan: informatiebronnen en besluitvorminglijnen.
leidinggevenden. Dit om betere resultaten te zich zouden beperken tot de operationele (…) Informatie moet binnen de eigen organisa-
bereiken. Het reguliere politiewerk, waaronder sturing, zijn korpsen door ABRIO benaderd • estandaardiseerde hulpmiddelen20
g tie zoveel mogelijk een neutraal productiegoed
ook de opsporing, reageerde met name op om op strategisch niveau met de implementatie en producten, worden ten gunste van de effectiviteit van het
incidenten (‘de waan van de dag’). Door in van IGO te starten. In de daaruit voortvloeiende • eharmoniseerde kennis en kunde,
g gehele primaire proces.” Met andere partners
toenemende mate proces- en projectmatig te discussies bleek dat het strategisch manage- • antrekken van nieuwe, hoogopgeleide
a binnen het veiligheidsdomein wordt naar
gaan werken, werden hectiek en incident- ment geen beperking wenste tot het opspo- mensen voor veiligheidsanalyses, behoefte horizontaal informatie uitgewisseld
gericht werken ‘omgevormd’ naar een meer ringsproces, maar het IGO-concept ook wilde • amenwerken met partners als het
s onder het motto “van need to know naar need
beheerst proces. Door de ontwikkeling naar het gaan gebruiken voor andere bedrijfsprocessen Openbaar Ministerie (OM), bestuur en to share and need to show”.22 Een integrale
procesgerichte kreeg het begrip IGO gestalte.19 zoals de noodhulp, het wijkgerichte werken en bijzondere opsporingsdiensten (BOD-en) aanpak van criminaliteits- en veiligheidspro-
intake en service. Onder die druk is de naam binnen dit proces, blemen is alleen mogelijk wanneer de politiële
informatieGestuurde Opsporing toen veranderd • ultuurverandering.
c informatiefunctie op orde is. Om die cruciale rol
ILP IGO in InformatieGestuurde Politie (IGP). te kunnen waarmaken committeert de politie-
In het door ABRIO uitgebrachte boekje over organisatie zich aan een nationale informatie-
‘Informatiegestuurde politie: sturen op resultaat’ architectuur met ‘regionale vestigingen’.23 24
IGO IGP (2005) worden de grondbeginselen van IGP
Focus: veel voorkomende criminaliteit duidelijk gemaakt. Aan de hand van ‘puzzel-
18
De focus werd daarbij aanvankelijk gericht stukjes’ van informatie wordt het proces van Onder het begrip intelligence werd verstaan:
op een merkbare daling van de Veel Voor- De ontwikkeling van het IGP-concept was lastig. IGP beschreven en geïllustreerd. De belangrijkste informatie die niet als bewijs gebruikt kan worden
maar bijvoorbeeld wel sturing geeft aan een
komende Criminaliteit (VVC) door het meer Het was een voortdurende worsteling om onder uitgangspunten voor het concept IGP zijn in dit
onderzoek (ook wel sturingsinformatie genoemd).
en beter vangen van boeven. Daarmee kwam druk van de eigen organisatie, maar ook de boekje neergezet en uitgewerkt, zodat het nog
het procesgerichte werken ook in beeld voor signalen uit de maatschappij, te komen tot steeds geldt als basis waarin de opgedane 19
Tekst van deze paragraaf is gebaseerd op:
zaken als inbraken, winkeldiefstal, autokraken, een merkbare verbetering van de aansturing. ervaringen tot dan toe zijn samengebracht. Kop e.a. (2007) en Jansen (2007).
veelplegers en hotspots. Het achterliggende De aansturing van de opsporing en later In de korpsen die actief met IGP bezig zijn, 20
Alle ABRIO producten die nog relevant zijn,
idee was dat VVC door IGO beter kon worden ook die van de handhaving en de noodhulp. zijn de uitgangspunten van ABRIO nog steeds
zijn opgenomen op PKN. Dit is de plaats voor
aangepakt wanneer men niet incidentgericht De kern van het gedachtegoed is de sturing herkenbaar en richtinggevend voor de invulling. brondocumenten en formulieren van de nog
kijkt, maar naar criminaliteitsclusters (zoals door leidinggevenden. Beginnend met de geldende processen.
seriedelicten, dadergroepen en voor criminali- sturing op de gewenste informatie gebaseerd Ook werd in 2005 de strategische betekenis
21
teit kwetsbare omgevingen als parkeergarages op eerder gestelde prioriteiten. Daarnaast van informatiesturing onderstreept in het RHC (2005): PiO, p.91-93.
en uitgaansgebieden). Hiervoor moest gericht leidt IGP tot verbetering van de kwaliteit van visiedocument Politie in Ontwikkeling (PIO). 22
RHC (2005): PiO, p.94.
actuele en betrouwbare informatie worden het politiewerk en van de samenwerking Hierin valt te lezen dat analyse van gegevens en
ingewonnen, die na analyse kon worden door investeringen in kennis, kunde en informatie, het hart vormt van het strategische 23
RHC (2005): PiO, p.95.
gebruikt om de sturing door leidinggevenden materie. Dat vereist een verandering in de en tactische besluitvormingsproces. Voor een
24
te ondersteunen. Verder stonden binnen het bedrijfscultuur omdat er veel meer aandacht politie die zich ontwikkelt tot kennisintensieve De ontwikkelingen binnen de politieorganisatie
sluiten aan bij het concept Business Intelligence (BI),
IGO-concept projectmatige opsporing en een moet ontstaan voor de operationele processen, uitvoeringsorganisatie, is informatiegestuurd
een concept waar (ook) in andere sectoren
naar buiten gerichte proactieve (in plaats van ook bij het management. Minder ad hoc en werken op basis van veredelde en geanalyseerde aandacht voor is. BI is gericht op het verzamelen en
reactieve) houding centraal. Het management minder incidentoriëntatie maar proactief en informatie een belangrijke randvoorwaarde om analyseren van informatie over klanten (noden),
stuurt hierbij de operationele diensten aan, te resultaatgericht sturen. IGP is een manier verantwoorde keuzes te kunnen maken.21 Dat beslissingsprocessen, concurrentie, markttoestand
en algemene economische, technologische en
beginnen op het verzamelen van informatie op van werken. Om de implementatie van dit geldt voor de opsporing, maar in toenemende
culturele trends, teneinde beslissingsondersteunen-
prioritaire aandachtsgebieden. Dus een omslag gedachtegoed te bereiken, is bewustwording mate ook voor politiezorg in de volle breedte. de informatie (intelligence) te verkrijgen. Voor
van actief afwachtend, naar actief aansturend en adoptie van het gedachtegoed nodig. Ook Afstemming en samenwerking zijn daarbij van meerinformatie zie onder andere van Beek (2006),
van het informatiegestuurde werken. substantiële investeringen op de lange termijn belang: “informatiegestuurde politiezorg brengt den Hamer e.a. (2005), Turban e.a. (2007).
16 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 17
12. Hoofdstuk 2
IGP bij de Nederlandse politie: uitgangspunten
IGP naar IGV? houding van de Nederlandse politie. Het geeft: verbanden tussen delicten en dadergroepen, op
De ontwikkelingen gaan door. Het verbinden (inter)lokaal, (boven)regionaal en (inter)nationaal
van de verschillende werkprocessen binnen 1) aan op welke wijze informatie de politie niveau, sneller en beter gelegd worden.
de politie is op vele plaatsen uitgebreid met het stuurt, en
structureel verbinden van die werkprocessen 2) de wijze waarop de politie op de Het Programma27 richt zich primair op verbetering
met die van partners, zowel binnen als buiten informatieprocessen stuurt. van de samenhang en afstemming tussen de informatie-
de overheid. Dit gebeurt veelal op basis van organisaties op regionaal en landelijk niveau.28 Recente-
uitgewerkte integrale veiligheidsplannen De implementatie van het NIM is nu dan lijk is door het programma de architectuur van de
op regionaal en lokaal niveau. Dat daarbij ook een strategisch speerpunt van de politie. informatieorganisatie in 2010 beschreven.29 Deze
gebruik gemaakt kan worden van informatie Met de concernbrede implementatie van het architectuur biedt richtlijnen voor de implementatie
25
Versteegh (2005).
afkomstig van nieuwe partners is evident: NIM, moet het intelligencegestuurd werken van het NIM in de korpsen.30
dat is nu juist de toegevoegde waarde van die bij de politie op landelijk niveau verder in 26
SBGI (2008).
structurele samenwerking. Op basis van die praktijk worden gebracht. Het uitgangspunt Om het NIM te concretiseren is er een architectuur
27
ontwikkelingen kan worden verondersteld dat is dat door intelligencegestuurd te werken, ontwikkeld die korpsen behulpzaam is bij de implemen- Het programma is onderdeel van
het IGP-concept steeds meer zal leiden tot een de politie de effectiviteit in de uitvoering van tatie van het NIM. De architectuur beschrijft de richting het Programma Versterking Aanpak
Georganiseerde Misdaad (PVAGM).
IGV-concept, waarbij intelligencegestuurde de operationele taken verbetert. en inrichting van de informatieorganisatie. Verder wordt
veiligheidszorg garant staat voor een steeds ingezet op het hanteren van eenduidige terminologie, 28
Voor meer informatie zie het
effectievere aanpak van de veiligheidsproble- Nu intelligencegestuurd werken een voorwaarde zodat dezelfde ontwikkelingen voor zover nodig overal Programmaplan Intelligence 2008:
matiek.25 Multidisciplinaire samenwerking met en must is voor de politie, zullen korpsen die dezelfde naam, vorm en inhoud krijgen. De hoofddoel- sturing, informatieorganisatie,
verschillende partners staat hierbij centraal. tot nu toe slechts aan ‘window-dressing’ hebben stelling is het ontwikkelen van de Nederlandse politie verbetering & innovatie van ter
Mors & ten Brink.
gedaan een krachtige inhaalslag moeten maken. naar één intelligencegestuurde organisatie. De doelen die
Een afwachtende houding als ‘het waait wel het Programma intelligence in 2010 wil behalen zijn dat: 29
De architectuur beschrijft de richting en
IGP IGV weer over’ wordt niet geaccepteerd nu de inrichting van de informatieorganisatie
RHC het NIM model heeft geadopteerd. 1. Beslissers meer met en op intelligence sturen en zorgt er voor dat dezelfde ontwik-
De vrijblijvendheid om intelligencegestuurd 2. Er sneller en beter verbanden worden gelegd tussen kelingen voor zover nodig overal
dezelfde naam, vorm en inhoud krijgen.
Om er voor te zorgen dat het politiewerk meer te gaan werken is er af; al op redelijk korte delicten, dadergroepen, incidenten en problemen
intelligencegestuurd gaat verlopen, ontwikkelde termijn dient daadwerkelijke invulling te 3. Er betere kennis en informatie-uitwisseling 30
Programma Intelligence (2008).
de Strategische BeleidsGroep Intelligence (SBGi) worden geven aan het concept IGP. Het op plaatsvindt binnen de politie en met partners. Architectuur en informatieorganisatie
onder verantwoordelijkheid van de Raad van orde brengen van randvoorwaardelijke zaken in 2010: waterlijn. De Bilt: vtsPN.
Hoofdcommissarissen (RHC) het Nationaal vergt veel tijd en energie. Het Programma Hiertoe is een doelen-inspanningennetwerk (DIN) 31
Doelstellingen worden vaak te vaag
Intelligence Model (NIM).26 De vrijblijvendheid intelligence politie Nederland ondersteunt gemaakt waarbij de drie bovengenoemde doelen,
en vrijblijvend geformuleerd als wensen,
verdwijnt daarmee: politieregio’s moeten nu de komende jaren de implementatie van het in zeven SMARTdoelen31 zijn vertaald, die vervolgens intenties, of goede voornemens.
serieus aan de slag met de invulling en concre- NIM in de politieregio’s. verplichten tot allerlei inspanningen van de regio- Om succesvol leiding te geven moet je
tisering van het concept IGP. Regionaal, maar korpsen, KLPD, OM, openbaar bestuur, BOD-en, zoveel mogelijk SMARTdoelen stellen.
ook in samenwerking met andere korpsen. et cetera. De SMARTdoelen zijn als volgt geformuleerd: SMART staat voor: Specifiek, Meetbaar,
Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.
Programma intelligence politie Nederland • en samenhangend stelsel van stuurploegen
E
Een SMART-doelstelling is richtinggevend:
Het doel van het Programma intelligence is dat: • eiligheidsproducten verschijnen volgens
V het geeft aan wat men wil bereiken, het
Programma intelligence intelligence-agenda stuurt het gedrag van medewerkers en de
en het NIM De politie leert in de sturing en in de • en samenwerkend stelsel van informatie
E leidinggevende. Bovendien wordt
aangegeven welke resultaten wanneer
uitvoering van het politiewerk concern- knooppunten
moeten worden bereikt. Door een
Het nationaal intelligence model (NIM) breed veel beter met intelligence te werken • GP is de manier van werken voor alle politiemensen
I doelstelling SMART te formuleren is de
geldt sinds 2008 als een richtinggevende en daarmee effectiever te worden. Door de • e politie innoveert en verbetert voort urend de
D d kans groter dat het in de praktijk
concernbrede visie op de informatiehuis- informatieorganisatie van de politie moeten intelligencegestuurde organisatie daadwerkelijk wordt uitgevoerd.
18 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 19
13. Hoofdstuk 2
IGP bij de Nederlandse politie: uitgangspunten
• e politie wisselt informatie en kennis uit
D Op alle sturingsniveaus kan in beginsel Het NIM is een samenhangend stelsel van informatie-
binnen de overheid strategisch (over beleidsvorming), tactisch knooppunten, stuurploegen en uitvoerende eenheden,
• e politie wisselt informatie en kennis uit
D (over capaciteit en aanpak) en operationeel functionerend binnen de kaders van het bevoegd gezag.
buiten de overheid.32 (de daadwerkelijke uitvoering) worden Het informatiehuis bestaat uit een:
gestuurd.
Om vast te stellen waar de korpsen momenteel
DIK: districtelijk informatieknooppunt
staan is door alle regiokorpsen de Politie- Stuur- en weegploegen
dat opereert op niveau 1 (lokaal)
monitor intelligence ingevuld.33 Verder Stuurploegen vervullen een kernrol in het NIM.
zijn er doelen gesteld die in 2010 behaald Deze ploegen stellen prioriteiten in zowel de
moeten zijn.34 aanpak als de inzet van de politie. De stuur-
RIK: regionaal informatieknooppunt
ploegen functioneren onder het gezag van de
dat opereert op niveau 2 (regionaal)37
bekende driehoek (volgens de wet: de burge-
NIM: waakzaam tussen wijk en wereld35 meester en officier van justitie36. In de praktijk:
32
In deze paragraaf worden de uitgangspunten de korpschef, korpsbeheerder en hoofdofficier Zie voor de laatste stand van zaken
NIK: nationaal informatieknooppunt betreffende het DIN, het virtueel kantoor
van het NIM, zoals geadopteerd door de RHC, van justitie). Naast deze stuurploegen zijn er
dat opereert op niveau 3 (nationaal)38 http://achternaam.politieacademie.politie.
besproken. ook weegploegen. Deze weegploegen hebben
nl/vk/rhcboards/os/opops/opopsintel/
als taak de zaken voor de stuurploegen voor te default.aspx.
Niveaus van criminaliteit en openbare orde bereiden. Deze stuur- en weegploegen zijn Via de lijnen tussen de informatieknooppunten
33
verstoring gekoppeld aan de verschillende besturings- (DIK – RIK –NIK) vindt sturing op uitvoering van Hiervoor zijn de korpsen op de volgende
Het NIM geeft aan op welke wijze de politie niveaus. Dit betekent grofweg dat: de driehoek de intelligence-agenda en informatiecoördinatie onderwerpen bevraagd: veiligheids-
informatieproducten; sturing: gebruik
zou moeten sturen met informatie. Het werkt op strategisch niveau; de stuurploegen plaats, zie figuur 2. De informatieknooppunten zijn
van veiligheidsinformatieproducten;
belangrijkste aspect van het model is daarmee werken op tactisch niveau; weegploegen verantwoordelijk voor de totstandkoming van veilig- processen: productie van veiligheids-
het sturingsaspect; in essentie gaat het om werken op tactisch (tactiek van zaken) en heidsproducten en werken met gestandaardiseerde informatieproducten; structuur van de
het tactisch sturen van de politie met en op operationeel niveau. producten en processen. Hiervoor hebben zij dan ook informatieorganisatie; cultuur van de
informatie. Binnen het NIM worden drie bevoegdheden. Als het de verantwoordelijkheid van informatieorganisatie; informatiecultuur
in het korps/district/team; leiderschap;
sturingsniveaus onderscheiden: De wijze van inrichting van stuurploegen een regionaal informatieknooppunt is om een regionale
mensen; middelen; resultaat.
kan per regio verschillen. Het is bijvoorbeeld criminaliteitsbeeldanalyse te maken, dan heeft het ook
Niveau 1: mogelijk dat de driehoek tevens de rol de bevoegdheid om een inwinplan te maken op basis 34
Voor meer informatie en een overzicht
Lokale criminaliteit en ordeverstoring op wijk-, van de gestelde doelen, zie de eerder
van stuurploeg vervult en daarmee zowel waarvan anderen verplicht zijn informatie te leveren.
dan wel districtsniveau genoemde notitie ‘architectuur van
strategisch als tactisch stuurt. De essentie is Dit geldt voor alle drie de niveaus. Op landelijk niveau
de informatieorganisatie in 2010’.
Niveau 2: dat gestuurd wordt óp en mét informatie. De is het Nationaal DreigingsBeeld (NDB) hier een goed
Criminaliteit of verstoring van de openbare orde stuurploeg bepaalt de intelligence-agenda en voorbeeld van. 35
Voor meer informatie zie de notitie de
over de grenzen van het district heen, waarbij stuurt daarmee het informatieknooppunt aan. Strategische Beleidsgroep Intelligence
soms de inzet van bijzondere teams of eenheden (2008). Waakzaam tussen wijk en wereld:
nodig is Nationaal Intelligence Model. De inhoud
van deze paragraaf is gebaseerd op
Niveau 3: deze notitie.
Zware georganiseerde criminaliteit of openbare
ordeproblematiek op nationaal en internationaal 36
Artikel 12 en 13 Politiewet.
niveau waarbij de inzet van speciale diensten of
eenheden nodig is 37
KorpsInformatieKnooppunt (KIK)
voor het KLPD.
38
Het NIK is ondergebracht bij de dienst
IPOL van het KLPD.
20 Intelligencegestuurd politiewerk Intelligencegestuurd politiewerk 21
