1. Kredietverlening aan
ondernemingen | Recente evolutie
Update februari 2015
www.financieringvanondernemingen.be
Financiering van de economie | update februari 2015 1

2. Financiering van onze Belgische economie is prioriteit
Financiering van de economie | update februari 2015 2
Evolutie kredietverlening (in miljoen EUR)
Toename in %
(eind 2007 – november 2014)
Toename in
absolute bedragen
(eind 2007 – november 2014)
Uitstaand volume
(eind november 2014)
Kredieten aan Belgische
overheden
+ 23,50% +16.168 84.956
Kredieten aan Belgische
gezinnen (hoofdzakelijk
hypothecaire kredieten)
+ 37,90% +52.805 192.147
Kredieten aan Belgische
niet-financiële
ondernemingen
+19,67% +19.090 116.160
Totaal kredieten aan
niet-financiële sectoren
+ 28,85% + 88.063 393.263

3. Volume ondernemingskredieten
Stabilisatie doorheen de jaren
Financiering van de economie | update februari 2015 3
Cijfers van Febelfin
= NBB +
verbinteniskredieten +
zelfstandigen/vrije
beroepen
Cijfers NBB
= omloop van
bankkredieten,
opgenomen door
Belgische niet-
financiële
vennootschappen
Bron : Febelfin – Driemaandelijkse kredietbarometer van de kredieten aan ondernemingen (september 2014)
NBB – Schema A (november 2014)

4. Gebruik van bronnen
In onderstaand datamateriaal wordt gebruik gemaakt van drie bronnen:
- Schema A (NBB)
- Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO) (NBB)
- Kredietbarometer (Febelfin)
 Aan de hand van deze verschillende bronnen kunnen verschillende
invalshoeken belicht worden.
Financiering van de economie | update februari 2015 4

5. Datum Krediet op KT Krediet op M/LT
In mio EUR In % van totaal In mio EUR In % van totaal
12.2007 37.394 38,5 59.676 61,5
12.2008 40.355 37,9 66.092 62,1
12.2009 34.120 32,1 72.233 67,9
12.2010 35.414 31,4 77.194 68,6
12.2011 36.476 31,5 79.329 68,5
12.2012 34.497 29,5 82.484 70,5
12.2013 33.931 28,8 83.835 71,2
11.2014 33.037 28,4 83.123 71,6
Ondernemingskrediet per duurtijd krediet
-11,7% +39,3%
KT 28,4%
M/LT 71,6%
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van NBB-gegevens (Schema A)
Bijkomend: korte termijn is tot en met één jaar; middellang tot lange termijn is meer dan één jaar
5
Aandeel in totaal volume opgenomen krediet
(november 2014)

6. Type onderneming april 2012 november 2013 november 2014 nov 2014 t.o.v. nov 2013
Kleine 55.524 56.079 56.291 + 0,38%
Middelgrote 26.913 28.016 28.995 + 3,49%
Grote 29.382 25.810 25.908 + 0,38%
Kleine
ondernemingen
50,6%
Grote
ondernemingen
23,3%
Middelgrote
ondernemingen
26,1%
77% van het totale
uitstaande
kredietvolume wordt
aan KMO’s verleend
Evolutie opgenomen krediet per grootte onderneming
Financiering van de economie | update februari 2015 6
Bron: NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (CKO)
Verschil bedrag totaal uitstaand kredietvolume onderverdeeld naar grootte ondernemingen en bedrag totaal uitstaand kredietvolume is te wijten aan
verschil in bron. De gegevens over het totaal uitstaande kredietvolume zijn gebaseerd op gedetailleerde maandelijkse boekhoudrapportering van
banken (Schema A), terwijl uitsplitsing naar grootte gebaseerd is op gegevens van de Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO).
N.B. Bovenstaande tabel bevat enkel de kredieten die aan één van de categorieën (Kleine, Middelgrote, Grote ondernemingen) is kunnen worden
toegewezen. Hierdoor komt het totaal niet overeen met het totaal beschikbaar in de CKO.
Aandeel in totaal volume opgenomen krediet
(november 2014 in miljoenen EUR)

7. Regio april 2012 november 2013 november 2014 nov 2014 t.o.v. nov 2013
Vlaams Gewest 75.904 75.813 76.964 + 1,52%
Waals Gewest 23.112 23.493 23.920 + 1,82%
Brussels Hoofdstedelijk
Gewest
20.100 19.008 19.502 + 2,60%
Vlaams Gewest
64,3%
Waals Gewest
19,8%
Brussels Hoofdstedelijk
Gewest 15,9%
Evolutie opgenomen ondernemingskrediet per regio
Bron: NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (CKO)
Verschil bedrag totaal uitstaand kredietvolume onderverdeeld naar grootte ondernemingen en bedrag totaal uitstaand kredietvolume is te wijten aan
verschil in bron. De gegevens over het totaal uitstaande kredietvolume zijn gebaseerd op gedetailleerde maandelijkse boekhoudrapportering van
banken (Schema A), terwijl uitsplitsing naar grootte gebaseerd is op gegevens van de Centrale voor Kredieten aan Ondernemingen (CKO).
N.B. Bovenstaande tabel bevat enkel de kredieten die aan één van de categorieën (Vlaams Gewest, Waals Gewest, Brussels Hoofdstedelijk gewest)
is kunnen worden toegewezen. Hierdoor komt het totaal niet overeen met het totaal beschikbaar in de CKO.
7Financiering van de economie | update februari 2015
Aandeel in totaal volume opgenomen
krediet (november 2014 in miljoen EUR)

8. Bron : Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (trimestriële bijwerking november)
Kredietvraag botst niet op een gebrek aan
kredietaanbod
Relatief vlak verloop van de aanwendingsgraad
Financiering van de economie | update februari 2015 8

9. De kredietvraag en kredietproductie
Financiering van de economie | update februari 2015 9
Bron : Febelfin-cijfers – Driemaandelijkse Kredietbarometer van de
kredieten aan ondernemingen (actuele cijfers)

10. Weigeringsgraad daalt
Bron : Febelfin-cijfers – Driemaandelijkse kredietbarometer van de kredieten aan ondernemingen
10Financiering van de economie | update februari 2015
122.30
114.06
132.32
120.57 116.99
0.00
20.00
40.00
60.00
80.00
100.00
120.00
140.00
Weigeringen - gemiddelde index per trimester
(index 100 = eerste acht maanden van 2008)

11. Interestkostprijs op historisch dieptepunt
Bron : NBB-cijfers – Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen
Financiering van de economie | update februari 2015 11
Daling met 4 basispunten
t.o.v. oktober
Gemiddelde over de periode
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Q1
2014
Q2
2014
Q3
2014
oktober
2014
november
2014
5,03% 5,32% 3,73% 3,20% 3,45% 3,07% 2,97% 2,87% 2,69% 2,49% 2,35% 2,31%

12. Oordeel van bedrijfsleiders over de
kredietvoorwaarden
• De bedrijfsleiders beoordelen, voor het tweede kwartaal op rij, de algemene
toekenningsvoorwaarden voor bankkrediet gunstig.
• De beoordeling van het renteverloop is deze periode fors verbeterd.
Financiering van de economie | update februari 2015 12
Bron : Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen (trimestriële bijwerking november)

13. België binnen Europa
Financiering van de economie | update februari 2015 13

14. België kent geen ‘credit crunch’
Financiering van de economie | update februari 2015 14
Evolutie van de jaargroei van de opgenomen kredieten aan
ondernemingen met inbegrip van de geëffectiseerde kredietvolumes
Bron: Febelfin-berekeningen en -voorstelling op basis van gegevens van de
Nationale Bank van België (België), de Banque de France (Frankrijk) en De
Nederlandsche Bank (Nederland, Duitsland en GIIPS).
GIIPS : (gemiddelde van) Griekenland, Ierland, Italië, Portugal en Spanje.

15. Interestkostprijs – vergelijking met de eurozone
In België is de intrestkost van bankkrediet (vaak aanzienlijk) lager dan het
gemiddelde van de eurozone, behoudens voor langlopende leningen (met vaste
rente en initiële looptijden van meer dan 5 jaar).
15
Bron : Cijfers NBB – Maandelijks Observatorium voor krediet aan niet-financiële
vennootschappen (trimestriële bijwerking november)
Financiering van de economie | update februari 2015

16. 0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
Klanten vinden Beschikbaarheid
van bekwaam
personeel of
ervaren managers
Regelgeving Concurrentie Arbeids- of
productiekost
De toegang tot
financiering
Problemen die ondernemers in de eurozone als het meest nijpend ervaren
Problemen die ondernemers in België als het meest nijpend ervaren
Survey on the access to finance of SMEs in the euro area (ECB)
16
• Ondernemers in de eurozone zien de toegang tot financiering niet als een nijpend
probleem.
• In België ervaren de ondernemers de beschikbaarheid van bekwaam personeel en
ervaren management als een stuk problematischer dan de toegang tot financiering.
Bron: Voorstelling Febelfin op gegevens ECB: “Survey on the Access to Finance of SMEs in the Euro Area” (April - October 2014)
Financiering van de economie | update februari 2015

17. 0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
100.0
België Eurozone
Aangevraagd maar nog geen besluit
genomen
Aangevraagd en lening niet toegekend
Aangevraagd en lening gedeeltelijk
toegekend
Aangevraagd en lening integraal
goedgekeurd
Survey on the access to finance of SMEs in the euro area (ECB)
Financiering van de economie | update februari 2015 17
De banken in België keurden bijgevolg gemiddeld ook minder leningen af dan
hun collega’s in de rest van de eurozone.
Bron: Voorstelling Febelfin op gegevens ECB: “Survey on the Access to Finance of SMEs in the Euro Area” (April – October 2014)

18. Alternatieve financieringsvormen
Financiering van de economie | update februari 2015 18

19. Evolutie uitstaand bedrag vastrentende effecten op
meer dan 1 jaar
Financiering van de economie | update februari 2015 19
0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
2008 2009 2010 2011 2012 2013 Q1
2014
Q2
2014
Q3
2014
Uitstaand bedrag vastrentende effecten op meer dan één jaar
uitgegeven door Belgische niet-financiële vennootschappen (in
mio EUR)
Grote bedrijven wenden zich
tot rechtstreekse uitgifte van
schuldpapier op financiële
markten; desintermediatie

20. Leasing (1): belangrijke financieringsbron voor
starters en kleine ondernemingen
Bron : Febelfin-cijfers (actuele cijfers)
Roerende leasing (Q3 2014)
8,6 miljard euro
Onroerende leasing (Q3 2014)
4,2 miljard euro
20Financiering van de economie | update februari 2015
.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
12.00
14.00
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Q3 2013 Q3 2014
Uitstaand volume
Bedrag (in milliarden euro)
Bedrag Roerende leasing Bedrag Onroerende leasing

21. Leasing (2): belangrijke financieringsbron voor
starters en kleine ondernemingen
Bron : Febelfin-cijfers (actuele cijfers)
21Financiering van de economie | update februari 2015
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
4,000
4,500
5,000
2008 2009 2010 2011 2012 2013 1e 3 kw. 2013 1e 3 kw. 2014
ROERENDE LEASING ONROERENDE LEASING
Evolutie van de leasingproductie
(in miljoenen EUR)

22. 0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
45,000
50,000
55,000
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2e sem.
2013
2e sem.
2014
Factoring : evolutie turnover
(in miljoenen EUR)
turnover
Factoring: volume meer dan verdubbeld op vijf jaar
Bron : Febelfin-cijfers (actuele cijfers)
De financiële sector levert een inspanning voor de financiering op KT
22Financiering van de economie | update februari 2015

23. Crowdfunding: Situatie in België
(Studie KPMG)
Crowdfunding zal
in 2014 meer dan
2 mio euro ophalen
in België
Meer dan 100 projecten zullen geld hebben
opgehaald in 2014
Desondanks hinkt België ver
achterop t.o.v. zijn buurlanden
omwille van gebrek aan
kennis en expertise, strikte
regelgeving en competitie
van internationale
platformen
Bron: “Crowdfunding in Belgium – 2014”, KPMG, november 2014
0,10
eurocent