1. Uitdagingen voor Belgische financiële
sector ten dienste van mens en economie
Filip Dierckx, Voorzitter Febelfin
Michel Vermaerke, Gedelegeerd bestuurder Febelfin
Febelfin 4 maart 2013

2. AGENDA
Uitdagingen voor Belgische financiële
sector ten dienste van mens en economie
I. 3 kerntaken
II. 3 succesfactoren
III. 4 engagementen
IV.Besluit
Febelfin 4 maart 2013 2

3. I. 3 kerntaken
Febelfin 4 maart 2013 3

4. Externe én interne oefening brengen kerntaken in kaart
CSR Rapport Strategische agenda
Het is onze wens dat in nauw overleg een Duurzaam
en Vitaal Financieel Model kan uitgebouwd worden.
Dit overleg moet leiden tot een langetermijnvisie
voor de sector. Een visie die rekening houdt met de
draagkracht van de sector, gebaseerd is op principes
van level playing field en proportionaliteit. Enkel zo
zullen we tot een stabiel kader komen waarin de
sector verder mede kan bijdragen tot een
verwezenlijking van maatschappelijke welvaart.
Filip Dierckx, Febelfin Luncheon
Febelfin 4 maart 2013 4

5. 3 kerntaken van financiële sector voor samenleving
WELKE KERNTAKEN?
Financieren economie
Evenwichtig omgaan
met sparen & beleggen
Zorgen voor moderne
& efficiënte financiële
infrastructuur
Binnen een kader van evenwichtige regelgeving,
efficiënt toezicht & concurrentiële marktwerking
Febelfin 4 maart 2013 5

6. Kerntaken van financiële sector
Financieren van economie
Traditionele
Alternatieve vormen
bancaire
van financiering
kredietverlening
• Kredietverlening aan • LT KMO-fondsen
-ondernemingen
-gezinnen • Projectobligaties/volkslening
-overheden
• Risicokapitaal
• Concurrentiële tarieven
• …
• Verantwoord risicobeheer
Febelfin 4 maart 2013 6

7. Kerntaken van financiële sector
Evenwichtig omgaan met
sparen & beleggen
Febelfin 4 maart 2013 7

8. Kerntaken van financiële sector
Zorgen voor efficiënte
& moderne financiële infrastructuur
Febelfin 4 maart 2013 8

9. II. 3 succesfactoren
Kernwoorden: realisme, samenwerking, rendabiliteit
Febelfin 4 maart 2013 9

10. Wat is er nodig om kerntaken verder uit
te voeren?
Realisme
Uitvoering Samenwerking
van kerntaken & dialoog met
gaat gepaard overheden
met
Voldoende
rendabiliteit
Febelfin 4 maart 2013 10

11. Realisme is noodzakelijk
Onmogelijke spreidstanden vermijden
Banken mogen
geen enkel risico
nemen Banken moeten
goedkope kredieten
Banken moeten verstrekken
meer LT funding
aantrekken LT funding zal duurder
en risicovoller worden
door Basel III & bail-in
Banken moeten
balansen
afbouwen en
hefboom Banken moeten meer
verkleinen krediet verlenen
Banken mogen
niet complex zijn Banken opereren in
complexe
geglobaliseerde
markten
Banken moeten
hogere vergoeding
op spaarboekje Banken moeten
geven goedkope kredieten
verstrekken
11

12. Samenwerking & dialoog met overheden
Enkele voorbeelden
Basel III (exportfinanciering, LCR)
Moratorium complexe producten
Covered Bonds
Zorgtraject Ford Genk & ArcelorMittal
Bankenplan/
Table ronde financement des PME
Febelfin 4 maart 2013 12

13. Voldoende rendabiliteit is essentieel…
ROE
2000 20,4
2001 13,7
2002 11,8
2003 13,6
2004 15,8
2005 18,5
2006 22,4
2007 13,2
-36,5 2008
-2,6 2009
2010 10,5
2011 0,7
Jan-Sept 2012 4,5
-40 -30 -20 -10 0 10 20 30
Bron : Febelfin-presentatie op basis van NBB-gegevens.
Geconsolideerde gegevens, en vanaf 2006, op basis van IAS/IFRS
rapporteringsschema‟s. ROE: return on (average) equity.
Febelfin 4 maart 2013 13
(Enkel voor banken naar Belgisch recht).

14. … maar rendabiliteit staat onder zware druk…
Economische
omgeving
Structurele Prudentiële
maatregelen initiatieven
RENDABILITEIT
VAN BELGISCHE
Operationele
maatregelen FINANCIËLE Kapitaalvereisten
SECTOR
Sectorbijdragen Consumenten- 14
Kapitaalkost bescherming

15. …omwille van fiscale redenen….
Bruto bankenheffing: 961 mio EUR
(uitkering door „gewoon‟ Beschermingsfonds niet meegerekend)
2012 2013*
(in mio EUR) (in mio EUR)
Abonnementstaks 175 ~210
„Gewone‟ jaarbijdrage DGS 258 258
Tijdelijke bijzondere/bijkomende 580 161
DGS-bijdrage
Jaarbijdrage aan Resolutiefonds 251 251
(FSC)
Nieuwe jaarlijkse taks op de 81 81
kredietinstellingen
Totale bruto-bijdragenlast voor 1.345
de sector
~961
Uitkering door „gewoon‟ 580 ~161
Beschermingsfonds
Totale netto-bijdragenlast voor 765 ~800
de sector
* Schatting 2013. Bedrag afhankelijk van exacte evolutie van spaardeposito‟s in 2012.
Febelfin 4 maart 2013 15

16. …omwille van operationele redenen…
Evolutie cost – income ratio (in %) Grote bezorgdheid over
toenemende
2000 72.2
2001 74.1
operationele
2002 74.7 lasten, o.a.:
2003 73.9
2004 72.0 • Toenemende
2005 72.6 regelgeving, toezicht
2006 55.7
& compliance
2007 61.1
• Specifieke dossiers
2008 85.0
2009 77.5
van hervorming
2010 65.9 (21% +
2011 67.3 4%, hervorming
Jan-sept 2012 71.4 spaarboekje,…)
50 55 60 65 70 75 80 85 90 • Loonkostenevolutie
Bron: Gegevens op geconsolideerde basis en, vanaf 2006, volgens IFRS-normen.
Febelfin 4 maart 2013 16

17. …en onvoldoende duurzame rendabiliteit kan
impact hebben op verschillende vlakken
Minder eigen vermogen tast
liquiditeit & solvabiliteit aan
Minder solide financieel systeem
Febelfin 4 maart 2013 17

18. De weg naar een duurzame & vitale financiële sector
ten dienste van mens & economie
loopt via:
3 KERNTAKEN
3 SUCCESFACTOREN
4 ENGAGEMENTEN
Febelfin 4 maart 2013 18

19. III. 4 engagementen
Febelfin 4 maart 2013 19

20. Engagementen van financiële sector voor samenleving
De financiële sector engageert zich om
Febelfin 4 maart 2013 20

21. Febelfin 4 maart 2013 21

22. “Een EUR krediet voor elke extra EUR spaargeld”
(eind 2007 – eind 2012)
Evolutie volume gereglementeerde spaarrekeningen en krediet sedert 2007
(Bron: Nationale Bank van België)
Eind 2007 Eind 2010 Eind 2011 Eind december Stijging tussen
2012 eind 2007
– eind
december 2012
Gereglemen- EUR 148,8 EUR 214,8 EUR 218,7 EUR 235,8 + EUR 87,0
teerde miljard miljard miljard miljard miljard
spaardeposito’s (+ 58,5 %)
Kredieten aan EUR 97,1 EUR 112,6 EUR 115,8 EUR 116,7 + EUR 19,6
ondernemingen miljard miljard miljard miljard miljard
(+ 20,2 %)
+ 87,5
miljard
Hypothecair EUR 139,3 EUR 165,5 EUR 175,6 EUR 183,2 + EUR 43,9 EUR
krediet miljard miljard miljard miljard miljard
(+ 31,5 %)
EXTRA
(sedert
Kredieten aan de EUR 68,8 EUR 82,2 EUR 91,7 EUR 92,8 + EUR 24,0 2007)
Belgische miljard miljard miljard miljard miljard
overheid (+ 34,8%)
Febelfin 4 maart 2013 22

23. Evolutie kredietverlening aan ondernemingen
Uittreksel Jaarverslag 2012 van Nationale Bank van België:
In België zetten de kredietinstellingen de sedert het uitbreken van de financiële crisis begonnen herstructurering van hun balans
voort. In 2012 verminderden ze met name hun vorderingen op de perifere landen van het eurogebied. Terzelfdertijd spitsten ze
zich opnieuw toe op hun intermediatieactiviteiten in België en op hun strategische markten: de bij de retailcliënten aangetrokken
Hoogtepunt
deposito’s namen toe en de kredietverlening bleef over het geheel genomen gehandhaafd.
Febelfin data
= NBB +
verbinteniskredieten +
zelfstandigen/vrije
beroepen
128 mia EUR
(December)
117 mia EUR
(December)
NBB data
= volume opgenomen
krediet door Belgische
niet-financiële
ondernemingen
Febelfin 4 maart 2013 23

24. Kredietverlening aan ondernemingen
aan concurrentiële tarieven
Gemiddelde gewogen interestvoet
voor nieuwe kredieten
2,92%
September September September September December
2008 2010 2011 2012 2012
5,54% 3,05% 3,43% 2,98% 2,92%
(historisch
dieptepunt)
Febelfin 4 maart 2013 24

25. Traditionele kredietverlening onder druk….
Conjunctuur
Verminderde productie van
Verminderde vraag naar krediet
krediet
Mogelijke impact op
kredietwaardigheid &
Moeilijke economische context
daling financiële
onafhankelijkheid KMO‟s
Regelgeving
Moeilijkere LT/MT
Basel III
kredietverlening
Febelfin 4 maart 2013 25

26. Conjunctuur weegt op kredietvraag & kredietproductie
Kredietvraag Kredietproductie
Bron: Febelfin-gegevens.Trimestriële kredietbarometer voor kredieten aan ondernemingen.
Febelfin 4 maart 2013 26

27. Conjunctuur: eigen vermogen van KMO‟s onder druk
De graad van financiële onafhankelijkheid is de verhouding tussen het eigen vermogen en de totale passiva. Een hoge
ratio betekent dat de onderneming onafhankelijk is van vreemde middelen wat 2 positieve effecten heeft : om te
beginnen, zijn de financiële lasten gering en oefenen ze dus weinig druk uit op het resultaat ; vervolgens kunnen, indien
nodig, nieuwe schulden gemakkelijk en onder gunstige voorwaarden worden aangegaan. De graad van financiële
onafhankelijkheid kan ook worden geïnterpreteerd als een maatstaf voor het financiële risico van een
onderneming, aangezien de vergoeding van derden vast is, in tegenstelling tot de in de tijd variërende resultaten van de
ondernemingsmiddelen. (NBB)
• Graad financiële onafhankelijkheid
(verhouding eigen vermogen t.o.v.
verplichtingen) daalt voor KMO’s de
jongste 2 jaar (na aanhoudende stijging
over periode 2003 – 2009)
• Graad financiële onafhankelijkheid
daalde voor de allerkleinste
ondernemingen met 12,7 procentpunt de
laatste 10 jaar
• 17,3% van ondernemingen heeft negatief
eigen vermogen in 2011
• Onderzoek NBB bij staal van 242.000 niet-
financiële vennootschappen (226.000
KMO‟s en 16.000 grote ondernemingen;
voor het jaar 2011)
Bron: NBB - Resultaten en financiële 27
situatie van de ondernemingen in 2011

28. Conjunctuur: risicogehalte KMO dossiers stijgt
Aantal kredietaanvragen van KMO’s
Risico- KMO’s waarvan middelgrote ondernemingen waarvan kleine ondernemingen
categorie Aandeel in Aandeel in Aandeel in
(1)
totaal aantal Evolutie totaal aantal Evolutie totaal aantal Evolutie
kredietaanvragen (in %) kredietaanvragen (in %) kredietaanvragen (in %)
(in %) (in %) (in %)
2011 2012 2012 / 2011 2011 2012 2012 / 2011 2011 2012 2012 / 2011
Gering risico 55,5 50,6 -15,2 56,0 50,6 -14,5 55,3 50,6 -15,6
Middelgroot
27,9 30,7 2,7 31,3 35,4 7,3 25,9 27,9 -0,7
risico
Hoog risico 7,9 10,1 18,6 6,7 8,0 13,2 8,6 11,4 21,0
Erg hoog
1,4 1,5 0,5 1,1 1,2 -0,9 1,5 1,7 1,0
risico
No Score 7,3 7,1 -9,7 4,9 4,8 -7,0 8,7 8,5 -10,6
Bron: interne Febelfin-enquête
(1) De risicocategorieën zijn ingedeeld op basis van de Probability of Default (PD)
- Gering (van 0% tot circa 0,8%)
- Middelgroot (van circa 0,8% tot circa 4%)
- Hoog (van circa 4% tot circa 21%) Febelfin 4 maart 2013 28
- Erg hoog (van circa 21% tot 100%)

29. Financieringsnoden van de economie
Traditionele Alternatieve
bancaire kredietverlening vormen van financiering
LT kredietverlening KT kredietverlening LT
door banken door banken Durfkapitaal
schuldfinanciering
Investeringskredieten Documentair krediet KMO fondsen
Straight loans Win-win
LT exportkredieten Projectobligaties
KT exportkredieten Crowd funding
Volkslening
TRANSFORMATIE INTERMEDIATIE
Febelfin 4 maart 2013 29

30. Dialoog van sector met overheden over
alternatieve financiering
KMO-fondsen Risicokapitaal
Volkslening
~ Projectobligaties
Febelfin 4 maart 2013 30

31. Andere aandachtspunten
Kredietvoorwaarden
Funding loss
& kredietaanbevelingen
KT financiering Crowd funding
Febelfin 4 maart 2013 31

32. • Handhaving kredietverlening (NBB)
• Moeilijke conjunctuur, moeilijkere dossiers
• Initiatieven alternatieve financiering
• Bijzondere aandachtspunten
Febelfin 4 maart 2013 32

33. Febelfin 4 maart 2013 33

34. 2013 is 2008 niet
Hard gewerkt aan solvabiliteit, liquiditeit en inkrimping balans
Kleinere balans, meer eigen vermogen, kleinere hefboom
Totale passiva Totaal kapitaal Hefboom
van de en reserves van
Belgische de Belgische
banksector banksector
(in miljard EUR) (in miljard EUR) (in eenheden)
Eind 1.567,9 50,7 29,9
september 2007
Eind 1.143,0 59,1 18,3
september 2012
Evolutie in % -27,1% +16,6% -38,7%
Bron: Febelfin-berekeningen op basis van NBB-gegevens (geconsolideerde basis)
Febelfin 4 maart 2013 34

35. 2013 is 2008 niet
Hard gewerkt aan betere liquiditeit
Belgische banken gebruiken meer deposito’s dan financiering via financiële markten
800 120
102
700
100
600 83
78
80
500 454 68
362 308 249
400 60
300
40
200
283 300 304 318 20
100
0 0
2009 2010 2011 Sep-12
Retaildeposito's Totaal korte termijn wholesale financiering Reglementaire liquiditeitsratio (in %) *
Bron:NBB (in mia EUR)
* Reglementaire liquiditeitsratio: deze ratio geeft de verhouding weer tussen enerzijds de netto-uitstroom
van middelen in een stressscenario (met tijdshorizon van 1 maand) en anderzijds de buffer van liquide
beschikbare activa om aan de uitstroom het hoofd te bieden. De ratio moet 100 % of minder bedragen
(m.a.w. hoe lager het cijfer hoe steviger de liquiditeitspositie). Bron NBB
Febelfin 4 maart 2013 35

36. 2013 is 2008 niet
Hard gewerkt aan betere solvabiliteit
Banken nemen minder risico’s
Evolutie risicogewogen activa
(bron: NBB, in miljarden EUR)
2007 2008 2009 2010 2011 Sept Verschil
2012 (%)
583,5 491,7 407,5 372,5 373,8 368,5 - 36,8%
Febelfin 4 maart 2013 36

37. 2013 is 2008 niet
Belgische bancaire activiteiten zijn Belgischer
geworden
Vermindering van:
• Internationale activiteiten &
blootstelling op het buitenland
• Financiering via financiële markten
Toename van:
• Funding via thuismarkt
(spaardeposito‟s)
• Kredietverlening aan thuismarkt
(hypothecair krediet & kredieten
aan ondernemingen)
* Geconsolideerde cijfers, banken naar Belgisch recht.
Febelfin 4 maart 2013 37

38. 2013 is 2008 niet
Strengere regelgeving & scherper toezicht:
Belgisch, Europees & internationaal
Basel III Bankenwet 2010/
(o.a. strengere kapitaal- Twin Peaks I
en (o.a. NBB/ FSMA model,
liquiditeitsvereisten, gove blokkering strategische
rnance) beslissingen)
Twin Peaks II
G20/EU
(o.a. verdere
(ESCB, EBA, ESMA,
diversificatie controle-en
Bankenunie)
sanctiemogelijkheden)
Febelfin 4 maart 2013 38

39. Brussel is Wall Street niet
Belgisch zakenbankieren essentieel
voor open en exportgerichte kmo-economie
Wat is zakenbankieren
in België?
Financiering ondernemingen
Gespecialiseerde financiering:
Buitenlandse handel zeer belangrijk voor de Belgische economie
Indekking tegen wisselkoersrisico’s, renterisico’s, enz.
Handelen voor eigen rekening sterk afgenomen en van beperkte omvang
Febelfin 4 maart 2013 39

40. • Sterk veranderd landschap
• Strengere regelgeving & scherper toezicht op
verschillende niveau‟s
• Belgische zakenbanken belangrijk voor open
economie & KMO‟s
Febelfin 4 maart 2013 40

41. Febelfin 4 maart 2013 41

42. Dienstverlening Belgische banken is multikanaal
& innovatief
Netwerk kantoren &
Selfbanks Phone banking
zelfstandige agenten
Internetbankieren Mobiel bankieren
Febelfin 4 maart 2013 42

43. Veiligheid & preventieve aanpak hoog op
agenda van de sector
Nationaal & internationaal succes
van YouTube video waarzegger
• Ruim 8 miljoen keer bekeken
• Op bepaald moment most shared top
wereldwijd
• Verschillende prijzen
Communicatie op regelmatige basis
over veiligheidstips voor
internetbankieren
Volgende campagne in
voorbereiding
Febelfin 4 maart 2013 43

44. Twee redenen om te blijven investeren in
elektronisch betaalverkeer
Maatschappelijke kost van cash Nog steeds groeimarge
Elektronisch betaalverkeer is
troef voor de samenleving
Febelfin 4 maart 2013 44

45. Wat kan sector doen?
Ontwikkelen nieuwe
Promoten betaalverkeer Betrekken overheid
instrumenten
Meerdere formules
Campagne „Met de kaart
smartphone / mobiel Voorbeeldrol overheid
uiteraard‟ met Comeos
bankieren
Invoering Inzet op
Fiscale stimuli
pin-free betalingen e-commerce
Cash-betalingen boven
… …
bepaalde drempel verbieden
Febelfin 4 maart 2013 45

46. • Multikanaal landschap
• Uitbreiding betaalaanbod door innovatie
• Veiligheid voorop, o.a. door preventiecampagnes
Febelfin 4 maart 2013 46

47. Febelfin 4 maart 2013 47

48. Banken nemen maatschappelijke rol op
Gedragscode voor banken - ondernemingen
Gedragscode ondertekend mei 2010
Rondetafel bankenplan:
alle partijen bevestigen volledige &
correcte uitvoering van code door de
banken
Febelfin 4 maart 2013 48

49. Banken nemen maatschappelijke rol op
Nieuwe Gedragscode relatie groot publiek
Openheid & heldere
communicatie
7 pijlers goede bankrelatie
Dialoog
Discretie, vertrouwel
ijkheid &
bescherming van
persoonsgegevens
Vaardigheid &
bekwaamheid
Veiligheid &
betrouwbaarheid
Integriteit van het
banksysteem
Respect voor
evenwicht van
belangen
Febelfin 4 maart 2013 49

50. Banken nemen maatschappelijke rol op
Klanten in moeilijkheden bijstaan
• Ford Genk
• ArcelorMittal
• Praat met je bankier in geval van
onvoorziene omstandigheden
• Samen zoeken naar oplossingen
Febelfin 4 maart 2013 50

51. Banken nemen maatschappelijke rol op
Kader voor duurzaam sparen, beleggen & kredieten
Aanbeveling duurzame
Stakeholders producten
MVI beleid
Sector
Transparantie
Experts
Febelfin 4 maart 2013 51

52. Banken nemen maatschappelijke rol op
Inzetten op vorming van medewerkers
Wettelijke geregelde basisvorming
van de medewerkers in contact met Wettelijk geregelde vorming
de klant – Bankbemiddeling: verzekeringsbemiddeling:
sinds 2007 meer dan 13.000 sinds 2007 meer dan 6.000
medewerkers en bijna 50.000 tussenpersonen/medewerkers en
examens bijna 40.000 examens
Zelfgereguleerde opleiding:
-private banking: Nieuwe initiatieven:
meer dan 750 bankiers -kredietbemiddeling
-risk managers: -compliance officer
meer dan 150 risk officers
Febelfin 4 maart 2013 52

53. Banken nemen maatschappelijke rol op
Mee ondersteunen van financiële educatie
Betalen
Lenen
Sparen
Beleggen
Herlancering geactualiseerde
educatieve website maart 2013
Bankieren
Febelfin 4 maart 2013 53

54. Febelfin was in 2012 ook actief op andere vlakken
Bank of the future Child & youth
(KPMG & hazel finance
heartwood) (samen met FSMA)
Union bancaire
francophone Women in financial
(financiering KMO‟s - services
conferentie Marrakech)
Febelfin 4 maart 2013 54

55. Overzicht Febelfin webinitiatieven
Febelfin 4 maart 2013 55

56. • Actualisering Gedragscodes
• Bijzondere zorgtrajecten
• Kader creëren voor maatschappelijk verantwoord
investeren, sparen en krediet verlenen
• Inzetten op vorming
• Betrokkenheid bij maatschappelijke initiatieven
Febelfin 4 maart 2013 56

57. V. BESLUIT
Febelfin 4 maart 2013 57

58. www.febelfin.be